Был донъяла тик һин тигәнсә генә булмай. Һәр яңы көн ниндәйҙер үҙгәрештәр алып килә, электән хәл ителмәгән проблемаларға яңылары өҫтәлә тора. Һәр кемдең тормошонда була торған киҫкен хәлдәр, юғалтыуҙар, башҡа ауырлыҡтар кеше психикаһында көсөргәнешлек барлыҡҡа килтереп, тәрән һәм оҙайлы кисерештәр тыуҙыра. Фәндә әҙәм балаһының ошо халәтен стресс тип атайҙар.

Матур ғына йәшел урманда йәшәгән, ти бер ҡуян. Ул шул хәтлем шәфҡәтле, рәхимле, мәрхәмәтле һәм изге күңелле була. Уны бөтә урман әһелдәре белә һәм яраталар, сөнки ул барыһына ла һәр саҡ изгелек эшләй торған булған...

Был донъя - бесән ҡыуышы, ти халыҡ мәҡәле. Йөкмәткеһенә һалынған мәғәнәһенән күренеүенсә, донъяның фанилығы, ғүмерҙең күҙ йомоп асҡан арауығына тиң ҡыҫҡалығы хаҡында был әйтем. Шуға күрә донъяның халҡыбыҙ тарафынан тораҡтарҙың иң ябайына һәм ваҡытлысаһына - бесән ҡыуышына тиңләнеүе һис тә ғәжәп түгелдер. Икенсе яҡтан ҡарағанда, көноҙоно ҡолас киреп бесән сапҡандан һуң хуш еҫле бесән, сәскә еҫтәренә иҫереп, бесән ҡыуышында йоҡламаған кеше генә бындай рәхәтлектең ни икәнен белмәйҙер. Тимәк, был әйтемгә бесән ҡыуышының ябай һәм ваҡытлыса тораҡ булыуынан тыш, тағы ла тәрәнерәк мәғәнә һалынған.

Рәсәй Федерацияһы рәссамдары һәм Мәскәү рәссамдары союздары ағзаһы, Башҡортостандың атҡаҙанған рәссамы, Шәйхзада Бабич исемендәге дәүләт йәштәр премияһы лауреаты Сулпан БИЛАЛОВА бөгөнгө көндә иң әүҙем эшләгән рәссамдарыбыҙҙың береһе. Бала саҡтан халҡының тарихын белеп, рухи ҡомартҡылары менән танышып үҫкән Сулпандың ижад юлы бай. Бөгөнгө заман темаһы, йә алыҫ тарих йылъяҙмаһы, һәр картина йәнле фекер алышыуға сәбәп була. Бөгөн ул Мәскәүҙә йәшәһә лә, күңеле менән тыуған ғәзиз төйәгендә һәм йөкмәткеле ижады аша беҙгә уны нисек һаҡларға, нисек ҡәҙерләргә өйрәтә. Бында һүҙҙәр кәрәкмәй. Бары Сулпандың картиналарына күҙ һалығыҙ.

(Салауат Хәмиҙуллиндың видеофильмы буйынса)

Салауат Хәмиҙуллин: Совет осоронда цивилизациялы донъяның күсмә периферияһы тип һаналған Көньяҡ Урал территорияһында Рәсәй составына ҡушылғанға тиклем ниндәй ҙә булһа ҡалалар булыуын раҫлау туҙға яҙмаған, хатта фәнгә ҡаршы фекер, тип нарыҡлана. Әммә XVIII-XIX быуаттарҙа йәшәгән Өфө кешеләре, барса нәмәгә туранан-тура ҡарап, ниндәйҙер алдан бирелгән фекерҙе тотмайынса, улай тип иҫәпләмәгән.

Һуңғы йылдарҙа республика райондары вәкилдәренең баш ҡалалағы яҡташтары, йәштәр менән осрашыуҙар, кисәләр, күргәҙмә, концеттар ойоштороуы үҙенә күрә матур бер йолаға әйләнеп бара. Күптән түгел Өфөлә Әбйәлил һәм Баймаҡ райондары осрашыуы гөрләп үтһә, 26 ноябрҙә иһә "Башҡортостан" дәүләт концерт залында Бөрйән районы вәкилдәре "Бөрйән - башҡортомдоң рух бишеге" патриотик-хәйриә акцияһы сиктәрендә йәмле, күркәм сара ойошторҙо. Шул сара мәлендә беҙ Бөрйән районы хәкимиәте башлығы Рәмил Миңлеәхмәт улы АБДУЛЛИНға бер нисә һорау менән мөрәжәғәт иттек.

АҠШ президенты Дональд Трамптың Украина конфликтын тыныс көйләү планы буйынса фекер алышыуҙар дауам итә. Европаның сәйәси элитаһы Украинала тыныслыҡ урынлаштырыуға кәртә ҡороу үсе менән яна, Трампты үҙ яғына ауҙарыу ниәтенән арына алмай. АҠШ армияһының отставкалағы подполковнигы Дэниел Дэвис әйтеүенсә, Европа лидерҙары тарафынан Украинаның НАТО менән Евросоюзға инеүе фәҡәт ошо яҡтарҙың үҙ-ара эше тип белдерелеүе Вашингтондың хәрби хәрәкәттәрҙе туҡтатыу планына аяҡ салыу ҡурҡынысы менән янай.

Беҙ барыбыҙ ҙа бала саҡ иленән, тимәк, балалар баҡсаһынан. Күп нәмә, хатта бәләкәй кешенең артабанғы яҙмышы уның ни тиклем уңайлы һәм файҙалы булыуына бәйле.

Өфө ҡала округы хакимиәте башлығы Ратмир Мәүлиев "Бөтә Өфө" телеканалының тура эфирында ҡала халҡы менән аралашты. Тура эфир ике сәғәттән ашыу дауам итте. Ошо ваҡыт эсендә ҡала етәксеһе бер нисә тиҫтә көнүҙәк һорауҙарға яуап бирҙе. Тура линияға бөтәһе 600-ҙән ашыу мөрәжәғәт килгән. Уларҙың барыһы буйынса ла яуаптар әҙерләнәсәк, тип вәғәҙәләнде. Һорауҙарҙың ҙур өлөшө транспорт, коммуналь хужалыҡ һәм төҙөкләндереү, торлаҡ хужалығы өлкәләре менән бәйле булды.

Күптәр өсөн телевидение - йәшәү рәүешенең айырылғыһыҙ бер өлөшө, йәмәғәтселек аңын формалаштырыу буйынса иң һөҙөмтәле төп мәғлүмәт сығанаҡтарының береһе. Һүҙебеҙ "Бөтә Өфө" ("Вся Уфа") ҡала телеканалы тураһында.

Эшмәкәрлеге ата-бабалар ғилеменә һәм быуындар көсөнә таянып ойошторолған йәмәғәт ойошмаһы ул "Ағинәй". Шуға ла ағинәйлек сифаттарына эйә булырға ынтылған оло һәм урта быуын ҡатын-ҡыҙҙары йыйылған урында ошо ғилем телгә килә һәм ҡатнашыусыларҙы алыҫ тарих төпкөлөндәге көнитмешкә, халҡыбыҙҙың аҫыл асылына сәйәхәт ҡылдыра.

Сибай институты йәшәй, үҫешә. Хикмәт Урал аръяғында бындай юғары уҡыу йортоноң берәү булыуында ғына ла түгел, аҡыллы, матур һәм үҙ эшенә, уҡыу йортона тоғро, тотороҡло уҡытыусылар коллективы тупланыуындалыр. Йылдағыса, институт директоры Илдар Сәлихйән улы ХӘМИТОВҡа уларҙың хәлен белешеп мөрәжәғәт иттек:

Кеше аяғы баҫмаған, кеше-фәлән күрмәгән бер ҡара урманда, йәшел шыршылар арһында, йәшәгән ти, Королек исемле кескәй генә бер турғай. Ул шундай бәләкәй булған, хатта, беҙҙең яҡтағы ғәҙәттәге турғайҙар менән сағыштырғанда, улар күпкә ҙур күренгән. Башында тажға оҡшаған һары өлтөк йөрөткән. Ошо һары тажлы өлтөгө өсөн дә Королек исемен алған да инде.

Бер көн шулай кис сәй эсергә генә ултырғайныҡ, улым менән килен килеп инделәр. Беҙ йәшәгән яҡҡа ниндәйҙер йомош менән килгәндәр ҙә ҡабалан ғына беҙгә һуғылып сығырға булғандар. Маҡтап ҡына йөрөйһөгөҙ, тигән булып, ҡыуанып киткән кеше булып, әйҙәгеҙ ҙә әйҙәгеҙ тигән булып, әйҙүкләп, уларҙы сәй эсергә ултырта һалдыҡ. Тигән булып тигәнгә аптырамағыҙ. Уның әтнәкәһе шунда - ейән бигерәк өтөк. Кемгә генә тартҡандыр, белмәйем. Килгән һайын эш боҙмайынса ҡайтмай. Ҡурҡып-өркөп торола унан.

Төшкөлөккә ҡайтып ингән иренең һуҡмыш ҡына түгел, нимәгәлер ныҡ ярһыулы икәнен дә күреү менән Рәүиәнең йөрәге табанына төштө. Тағы ла шул хәл, ҡасан ғына осо булыр икән был бәхетһеҙ тормоштоң, тигән әсенеү үҙәген телеп үтте. Иренең, кемгәлер яуап итеп, үҙ алдына һүгенеп алыуын иҫәпкә алғанда, хужаларҙың береһе менән ныҡ ҡына талашҡанын аңланы Рәүиә. Бер ни өндәшмәй генә йөрөп, өҫәлгә ашарға ултыртты ла ирен саҡырҙы:

Улар үҙҙәрен "беҙ ҡатай малайҙары" тип атап йөрөтә. Кемдәр тиһегеҙме? Улар: Махсус хәрби операция командирҙары, икеһе лә Белорет районы егеттәре БАЙДӘҮЛӘТОВ Мәжит Тәлғәт улы менән ШАҺИСОЛТАНОВ Азамат Фәнил улы. Яу командирҙары бөгөн "Башҡортостан батырҙары" тигән кадрҙар әҙерләү программаһында ҡатнаша. Улар менән әңгәмәне ҡайһы тәбәктән булыуҙары хаҡындағы һорау менән башлап ебәрҙек.

(Салауат Хәмиҙуллиндың видеофильмы буйынса)

Салауат Хәмиҙуллин: Шөғөр Күккүҙев һәм уның иптәштәре ҡала тарихында тәрән эҙ ҡалдырған. Быны Шугуровка йылғаһы ғына түгел, хәҙер ҡала кешеләре яратып ял иткән Салауат Юлаев исемендәге баҡса урынлашҡан ҡалҡыулыҡ та раҫлай: XVII-XVIII быуаттарҙа уны Шөғөр тауы тип атап йөрөткәндәр. Өфөнөң 300 йыллығын билдәләгән саҡта Николай Гурвич пафос менән ошолай тип яҙған: "…отнюдь не следует заключить, что юбилейный праздник города Уфы составляет торжество только христианского населения Уфы - отнюдь нет: оно торжество русских людей, верноподданных царя, и, конечно, в том числе магометан, а главное - башкир...".

... Аҡылынан ситкә киткән, тиҙәр беҙҙең халыҡта. Алтындың бәхет килтермәүен раҫлаған мәҡәлдәр бихисап. Мәҫәлән, алтынға эйәргән юғалған, аҡылға эйәргән - юл алған, тип тә әйтәләр. Башҡортостанда башҡа ҡаҙылма байлыҡтар кеүек үк, алтын да киң таралған. Тормошомдоң бер осоронда минең үҙемдең дә был аҫыл металға туранан-тура ҡағылышым булды.

Рәмзиә МОНАСИПОВА, педагогия ветераны, Ғафури районы: Гәзит-журналдарға яҙылыу беҙҙең быуын кешеләренең ғәҙәтенә һеңгән бит инде ул. Әлеге ваҡытта "Шоңҡар" журналын, "Йәшлек" гәзитен алдырабыҙ, мәҫәлән. Ә "Киске Өфө" һәр кемдең өҫтәл гәзите булырға тейеш, тип уйлайым. Тарихи темаға булһынмы, тел проблемаһын күтәрһендәрме, ил ваҡиғаларына ҡағылышлымы, ғаилә темаһынамы - бөтә мәҡәләләрен ентекле уҡып, үҙ фекерен белдереп, тормошҡа айыҡ ҡараш менән ҡарап, был гәзитте бөтәһенә лә алдырырға кәрәк.

Үткән аҙнала Рәсәй Һауа һөжүменә ҡаршы оборона көстәре ил күгенә осоролған 570 украин дронын атып төшөргән. Йәкшәмбе төнөнә ҡарай шуларҙың бер нисәһе Шатура ГРЭС-ы биләмәһенә килеп төшкән һәм станцияның өс трансформаторына ут ҡабынған. Мәскәү өлкәһе губернаторы Андрей Воробьев, Шатура ҡалаһын электр энергияһы менән тәьмин итеүҙә өҙөклөк булдырылманы - шунда ук резерв линиялар эшкә ҡушылды, тип хәбәр итте. Белгород өлкәһе губернаторы Вячеслав Гладков, 25 октябрҙә Украина Ҡораллы көстәре һөжүменән һуң зыян күргән Белгород һыу һаҡлағысы биш көн эсендә сафҡа индерелде, һыу кимәле кәмемәне, тип хәбәр итте.