Сибай концерт-театр берекмәһе артисы Әлфир Замановҡа "Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы" тигән маҡтаулы исем бирелде.

Мин Көнбайыш Себерҙә эшләгән дәүерҙә, 2000 йылдың мартында, "Когалым хәбәрҙәре" гәзитендә "Валерия Порохова: "Ҡөрьәнде тәржемәләргә 12 йыл кәрәк булды" тигән баш аҫтында мәҡәлә баҫылды. Журналист Валерий Рябиков унда тәржемәсе Валерия Михайловна Порохова менән бик ҡыҙыҡлы әңгәмә ҡора. Бындайыраҡ әңгәмәләрҙең береһе 2023 йылдың апрелендә "Киске Өфө"лә лә баҫылып сыҡҡайны. "Когалым хәбәрҙәре" гәзитендәге яҙма күләме һәм эстәлеге яғынан тулыраҡ булыуы менән әһәмиәтле, тип уйланым һәм уны тәржемәләп, "Киске Өфө" уҡыусыларына тәҡдим итергә ниәтләнем.

Амбулаторияла эшләгән осорҙа, яҙғы һыу-һүл осоронда, Гөлғәйшә ҡарсыҡҡа йөрөп укол ҡаҙаным. Үҙе лә килә ала инде ул, мәгәр ҡарт кешене бер ауыл осонан икенсеһенә йүгертеп йонсотҡом килмәне. Эш аҙағында бер аяғым бында, икенсеһе - тегендә, тиҙ арала аша-төшә баҫып бара ла әйләнәм.

Һыра - йәмғиәтебеҙҙе торған һайын һәләкәткә илтеүсе, уны бөтөнләй юғалтыуға алып барыусы ҡот осҡос ҡорал икәнен беләһегеҙме? Белмәһәгеҙ, уҡығыҙ түбәндәге юлдарҙы.

Беҙ ҡатмарлы тормошта йәшәйбеҙ: иртәнән кискә тиклем, тамам арығансы эшләйбеҙ, ҡай сағында хеҙмәт коллективында конфлитҡа инергә тура килә, быны еңел генә кисереп булмай. Етмәһә, ғаиләңдә лә һауыт-һаба шылтырап ҡуйыуы бар, ә балалы өйҙөң шатлығынан башҡа проблемалары ла йыш килеп сыға. Телевизорҙы асһаң, йә компьютерыңды тоҡандырһаң, әллә ниндәй катаклизмдар, техник һәм тәбиғи катастрофалар, авариялар һәм башҡа ошондай алама хәбәрҙәр кәйефте ҡыра. Ғөмүмән, йәшәйештә бер кем дә стрестан ҡотола алмай. Ә кеше организмының, психикаһының ошо ауырлыҡтарға ҡаршы тороу көсө сикләнгән. Нервыларың ҡаҡшаһа, йә депрессия, йә агрессия башлана - береһе икенсеһенән яманыраҡ. Стрестан нисек ҡотолорға һуң?

Балаларҙың һаулығы хаҡында хәстәрлек - киләсәк быуын мәнфәғәтен яҡлау өлкәһендәге дәүләт сәйәсәтенең мөһим бурыстарының береһе ул. Былтыр Башҡортостанда балалар һәм үҫмерҙәрҙең 98 проценты һәр төрлө сирҙәрҙе иҫкәртеү һәм ваҡытында дауалау маҡсатында профилактик тикшереүҙәр үтте. 3,6 мең бала махсуслаштырылған һәм юғары технологик ярҙам алған булһа, 1,7 мең бәләкәй пациент Рәсәй медицина ойошмалары хеҙмәттәренән файҙаланды. 2023 йыл башынан алып республикала 36 төр нәҫелдән һәм тыумыштан сирҙәрҙе асыҡлау маҡсатында киңәйтелгән неонаталь скрининг алымы индерелде. Ошо һәм башҡа бик күп саралар арҡаһында былтыр балалар үлеме 7 процентҡа кәмене һәм ул 1000 балаға 3,9 осраҡ тәшкил итә. Был юҫыҡта республиканың балалар табиптары хеҙмәте ҙур баһаға лайыҡ. "Сирле балаларҙы дауалауға ҡарағанда уны иҫкәртеүе мәртәбәлерәк һәм хәйерлерәк,"- ти Өфөләге Фомин медицина клиникаһы педиатры Рүзәлиә ӘЛИМҒУЖИНА һәм балалар һаулығын һаҡлау хаҡында гәзитебеҙ хәбәрсеһенең ҡайһы бер һорауҙарына яуаптар бирҙе.

Мутлашыусылар республика халҡының аҡсаһын урлауҙы дауам итә: уларҙың алдағы үткән ялдарҙа ғына ла 5 миллион һумдан ашыу тәшкил иткән.

Хәйбулла районында ер аҫты байлыҡтарын файҙаланыу мәсьәләләре буйынса республика ведомство-ара комиссияһы эше барышында Башҡортостан Башлығы хакимиәте етәксеһенең эске сәйәсәт буйынса беренсе урынбаҫары Азат Бадранов урындағы халыҡты борсоған мәсьәләләрҙе асыҡлау, проблемаларҙы хәл итеү юлдарын билдәләү өсөн осрашыу үткәрҙе.

Донъя күләмендәге ваҡиғаларҙың үткән аҙна йомғаҡтарына ҡыҫҡаса байҡау ҙа шуны күрһәтә: халыҡ-ара сәйәси-иҡтисади өлкәлә бер аҙға ғына булһа ла тотороҡлолоҡ, айыҡ аҡыл өҫтөнлөгө һәм именлеккә ҡарай бәләкәй генә ишара ла юҡ; бөтөн донъя әллә аҡылын юйҙы, әллә кемдер иләүгә таяҡ тыҡҡандай, бутай ҙа бутай донъяны...

Йәй - тәмле-татлы һәм файҙалы емеш-еләк осоро һәм йыл дауамына етерлек витаминдар туплап ҡалыу өсөн уңайлы мәл. Был маҡсатта бөгөн йәштәр араһында бик популяр эсемлек - смузи яһап эсергә лә мөмкин. Ни бары күңелегеҙгә ятҡан емеш-еләк һәм блендер булыу шарт.

Башҡорт дәүләт академия опера һәм балет театры "Ете ҡыҙ" балет спектаклен әҙерләй. Тамаша Өфө ҡалаһының 450 йыллығына арнала.

Ҡарбузды ҡауынға ҡарағанда йышыраҡ консервалайҙар. Әҙерләмәләр араһында татлыларын да, тоҙлоларын да табырға була. Шулай ҙа татлы рецептарға өҫтөнлөк биреләлер, моғайын.

Республика табиптары насар ғәҙәттәрҙән ҡотолоуҙың биш ысулын атаны. Зыянлы ғәҙәттәрҙән ҡотолоу бик ауыр. Шулай булыуға ҡарамаҫтан, уларҙан ҡотолоу һәм сәләмәт тормош алып барыу юлдары бар, тип һыҙыҡ өҫтөнә алдылар Башҡортостандың Һаулыҡ һаҡлау министрлығында.

Бына июль айы ла үтеп бара, баҡсаларҙа яҙҙан ултыртҡан йәшелсә-емеш уңыш бирә лә башланы. Әммә был айҙа ла ҡайһы бер нәмәләрҙе сәсеп үҫтереп өлгөрөргә була. Был турала тулыраҡ мәғлүмәт - мәҡәләлә.

Совхоздың Үҙәк бүлексәһендә бер ат булды. Йөк аты, былай-алайым, күрер күҙгә күрмәлекле йөк аты. Ауылда кешеләрҙең генә түгел, ҡош-ҡорттоң, мал-тыуарҙың йөрөп ятыуы, тереклек итеүе ус төбөндәгеләй асыҡ бит: ылдым тартҡандарҙы, сығынсыламағандарҙы баҫымсаҡлайҙар. Был ат та өҙлөкһөҙ еккелә йөрөнө, күндәм генә ауыр арбаларҙы өҫтөрәне, иртә яҙҙан ҡара көҙгәсә баш баҫып көтөү көттө, бесән осоронда косилканың мисәүендә түгел, иң төбөндә көсәнде, унан ҡалһа, тырмаға баҫтырҙылар, өй беренсә тиерлек йөрөтөп күбә тарттырҙылар.

Рәшит Закир улы Шәкүр, замандаштарының бер өлөшөн "һуңғы туй"ына йыйҙы ла, уйлы-аңлыларға йәнә бер фәһем ҡалдырҙы: ил-йорт эшендә фиҙаҡәр булғанһың, янып йәшәгәнһең икән, халҡың һине йөрәк түрендә йәшәтәсәк!

Бөгөнгө әңгәмәсебеҙ - Башҡортостан Республикаһы Ә. З. Вәлиди исемендәге Милли китапхананың ҡулъяҙмалар һәм һирәк баҫмалар бүлеге мөдире, иҫке төрки теле буйынса маһир белгес, филология фәндәре кандидаты СИБӘҒӘТОВ Флүр Шәрифулла улы. Әңгәмәбеҙҙә һүҙ башҡорт халҡының тарихи үткәне, боронғо ҡалалары, Өфө ҡәлғә-ҡалаһының тарихы һәм ҡалалашыу проблемалары хаҡында барҙы.

(Генерал-майор И.В. Чернов яҙмаларынан)

H.H. Бахметев (1798-1803)

Губернатор Николай Николаевич Бахметев Павел I батшалыҡ иткән ваҡытта ошо вазифаға йәш кенә көйөнсә ҡуйылды, ул казактарҙы ҡаты ҡыҫымға алыусы һәм ҡыуыусы булараҡ билдәлелек алған губернатор.

Тажикистан башлығы Эмомали Рахмон күптән түгел ҡул ҡуйған закондарҙың береһендә шул ил ҡатын-ҡыҙҙарына хижәп кейеүҙе тыйып, милли кейемдә йөрөүҙе генә рөхсәт иткән, имеш. Ошо турала бөтә йәмғиәт интернет селтәре аша саң ҡаға. Берәүҙәр уны хуплай, "Әллә ҡасан шулай кәрәк ине, юғиһә, йөрөйҙәр шунда, сепрәккә төрөнөп…" тигән һымағыраҡ хәбәрҙәр йөрөтә. "Мосолман иле булып һаналған илдә шул юғарылыҡҡа өлгәшелгән, ә ниңә беҙҙең Рәсәйҙә һаман шундай закон индермәйҙәр?" тип тә ебәрә икенселәр. "Мин үҙем мосолман динендәмен, әммә тик аят мәжлестәренә генә яулыҡ ябынып йөрөйөм, миңә ана шул еткән", тиеүселәр ҙә юҡ түгел. "Ни өсөн бот төбөнә тиклем ҡыҫҡартылған, түштәре ярым асыҡ күлдәктәрҙе тыйыу урынына һаман шул хижәпкә бәйләнәләр?" тип, ризаһыҙлыҡ белдереүселәр ҙә бар…

Үткән аҙнаның һуңғы ике көнөндәге ваҡиға донъя кимәлендә, шул иҫәптән интернет селтәрендә ҙур шаңҡыу булды: үҙенең һайлау алды осрашыуҙарының береһе - Пенсильвания штатында үткән митингыһы ваҡытында АҠШ-тың элекке президенты Дональд Трампҡа һөжүм итеү тураһында хәбәрҙәр киң мәғлүмәт теленән төшмәне.