«Киске Өфө» гәзите
Мәҡәләләр Һуңғы номер Яҙылыу Гәзиттә реклама Архив Редакция
Беҙҙең номерҙар
 

2024

Ғинуар
   01  |  02  |  03 
Февраль
   04  |  05  |  06  |  07 
Март
   08  |  09  |  10  |  11 

 
Киске Өфө» VK-төркөмө
 

әйт, тиһәгеҙ...

Гүзәл заттың үҙең баһалаған сифаттары тураһында һөйләсе...

 
Сайттың архивы
 
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15   16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22   23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29   30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36   37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43   44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50   51 | 52
 
БЫЛ БЕҘ ТҮГЕЛ!
+  - 



Күҙемә П.П. Свиньиндың "Башҡорт кибеткәһе (тирмәһе) эсе" тигән картина салынды һәм мин ундағы ят күренештәргә оҙаҡ итеп текләп ултырҙым.

"П.П. Свиньиндың Рәсәй буйлап сәйәхәте" тигән альбомынан икән, 1820 йылғы һүрәт. Унда тирмә уртаһында, йәнәһе лә, башҡорт ире оҙон һаплы төрөпкә тартып ултыра, ер өҫтөндә усаҡ яғылған да, уның янында ике шәрә бала төтөн туҙҙырып ут менән уйнай, усаҡ өҫтөндә көршәк ҡайнай. Ситтәрәк шаршау артындағы ҡатындың асыҡ йөҙө һәм муйыны күренеп тора. Шулай уҡ уртаға оҙон ботло, нәфис муйынлы ҡомған ҡуйылған. Тирмә ситтәрендә ҡаралты һәм аңлайышһыҙыраҡ мебель йыһаздары ла бар.
Аптырап ҡараным мин был картинаға. Күпме генә ҡараһам да, ундағы милли һыҙаттарҙы таный алманым. Тапманым мин бында башҡорт мөхитен. Был көнсығыш стилендәге аңлайышһыҙ халыҡтарҙы төшөргән һүрәт ине. Беренсенән, ир кешенең башында әллә ниндәй нәмә? Хатта индеецтарҙың һалам, йөн һәм тауарҙан ҡушып яһалған баш кейеменә лә оҡшап китә. Ә ҡулындағы төрөпкәһенә ҡарап, башта ҡурай микән был, тип уйлағайным, ныҡлабыраҡ ҡараһам, ул төрөпкә булып сыҡты. Быныһы ла иран, пакистан ир-егеттәренең оҙон төрөпкә тартып, төтөн эсендә ултырыуына оҡшаш. Эргәһендәге кувшин да тик шул яҡтарҙа ғына һүрәтләнә, көнсығыш музейҙарында күҙгә салына торған әйбер. Шаршау ситендә күренә биреп торған ҡатын да көнсығыш ҡатын-ҡыҙҙары стилендә төшөрөлгән, хатта ҡаралтылар ҙа, башҡа ваҡ деталдәр ҙә беҙҙең халыҡҡа хас түгел. Кемдәр һуң улайһа был картинала? "Башҡорт тирмә эсе" тип яҙып ҡуйылған бит! Ошо урында мин бер ҡыҙыҡ хәлде иҫләнем. Ноғайҙар шундай уҡ бер урыҫ рәссамының ноғай яугирҙарын усаҡ янында төшөргән картинаһын үҙҙәре хаҡында түгел икәнен иҫбатлаған. Улар яҙыуынса, унда бөтөнләй ят кейемдәге һәм ят ҡорал тотҡан әллә кемдәр ултыра икән. Шундай уҡ боронғо картина. Ни өсөн улай булып сыҡҡанын тикшерә башлағандар икән, баҡтиһәң, был урыҫ рәссамы бер ваҡытта ла ноғай илендә булмаған, уларҙың яугирҙарын да, ҡоралдарын да яҡшылап белмәгән. Бары башҡаларҙан ишеткәнен, сәйәхәтселәр һөйләгәнен һәм уйҙырмаларға таянып ҡына төшөргән был картинаны...
Ошо тәңгәлдә әлеге беҙгә ҡағылышлы картина тураһында ла "П.П. Свиньин тигән рәссам башҡорттар араһында булдымы ла, уларҙың тирмәһендә ултырҙымы икән?" тигән һорау тыуа. Әллә ул да башҡортто яҡынса күҙ алдына килтереп, имеш-мимештәргә таянып, көнсығыш халҡы һымағыраҡтыр тип уйлап яһаны микән? Борон бит башҡорттоң тарихын, көнкүрешен, фольклорын да күп осраҡта контораларҙан сыҡмаған белемселәр яҙған, белгәндәрен дә төрлөсә үҙгәртеп, яһалмаландырып бөтөргән.
Әйткәндәй, шундай картиналар аҙ түгел. "Башкирский эскадрон" тигән картинала өс Тарас Бульба тора. Тимәк, был рәссам да картинаһындағы кешеләргә үҙе белгән һәм үҙенә хас булған йөҙ-төҫтәрҙе биргән. Башҡорттоң төҫөн күргәне лә булмаған, тимәк. Нисек итергә икән бындай сәнғәт өлгөләре менән? Белгән-белмәгән бар, кемдәрҙер ысынлап ошолай икән тип ҡарай. Бына шундай күҙәтеүҙәрем бар...

Әлиә ИСМӘҒИЛЕВА.

КИРЕ СЫҒЫРҒА

+  -   
Яҙылған: 20.05.19 | Ҡаралған: 523

Киске Өфө
 

Мөхтәрәм уҡыусыларыбыҙ! "Киске Өфө" (индексы ПР905) гәзите менән бергә булыусы аңлы, зыялы дуҫтарыбыҙҙы 2024 йылдың икенсе яртыһы өсөн дә баҫмабыҙға ваҡытынан алда 873 һум 12 тингә яҙылып ҡуйырға саҡырабыҙ. Ә 1 апрелдән, ғәҙәттәгесә, почта хаҡтарҙы тағы арттырасаҡ икәнен дә белеп ҡуйығыҙ. Ошо арауыҡта гәзитебеҙгә яҙылып, квитанцияларын редакцияға ебәргәндәр араһынан кемдәрҙер бүләккә бик шәп китаптар аласағы тураһында ла онотмағыҙ. Бергә булайыҡ!

МӨХӘРРИРИӘТ.

 
Беҙҙең дуҫтар
 

Киске Өфө гәзитенең VK-ла рәсми төркөмө

Өфө ҡала хакимиәтенең рәсми сайты

 
Мәҡәләләр Һуңғы номер Яҙылыу Гәзиттә реклама Архив Редакция
© 2024 «Киске Өфө» гәзите
Мәҡәләләр күсермәһен алыу, күсереп баҫыу йәки материалды тулыраҡ файҙаланыу мәсьәләләре буйынса «Киске Өфө» гәзите редакцияһына мөрәжәғәт итергә.

Беҙҙең электрон адрес: kiskeufa@mail.ru