Кешелек һәр ваҡыт хаталар өҫтөндә эш эшләп үҫешә торғандыр. Шулай уҡ хаталар өҫтөнә баҫып хаталар эшләү ҙә ғәҙәти күренеш.

Ябай ғына бер миҫалды алайыҡ. Нисәмә йылдар көрәшәбеҙ Өфөлә алтаҡталар, баннерҙар, урам исемдәрендәге, туҡталыштарҙағы атамаларҙа киткән хәреф хаталарына ҡаршы. Әммә ул хаталар кәмемәй һәм был көрәш мәңге тамамланмаҫ бер ҡуласаны хәтерләтә. Ярай ҙа, ул хаталарҙы төҙәтеүселәр бар. Өфөлә, мәҫәлән, ул етешһеҙлектәр башҡорт теле уҡытыусыларының, башҡорт филологияһы факультеттары студенттарының, ғөмүмән, туған телен яҡшы белгән башҡа кешеләрҙең иғтибар үҙәгенән ситтә ҡалмай. Улар ҡайҙа ниндәй хаталы яҙыуҙар күреүе тураһында беҙҙең редакцияға ла, баш ҡала райондары хакимиәттәрендәге терминология төркөмдәренә лә шылтыратып хәбәр итеп тора. Өфө ҡала округы хакимиәте ҡарамағындағы "Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре" тураһындағы БР законын тормошҡа ашырыу буйынса комиссия ағзалары иһә аҙнаһына ике тапҡыр йыйылып, предприятие, ойошма һәм учреждениеларға атамалар, эш режимдары күрһәтелгән алтаҡталарҙың, бланктар, башҡа текстарҙың дәүләт телдәрендәге дөрөҫ яҙылышын тикшерә, ярҙам итә. Комиссияның был көндәрҙә үткән сираттағы ултырышында баш ҡала хакимиәте башлығы урынбаҫары Алина Сөләймәнова хәбәр итеүенсә, быйылғы ун айҙа ғына комиссия ике меңдән ашыу мөрәжәғәт ҡабул иткән, шуларҙың 425-е яңынан эшләү өсөн кире ҡайтарылған.
Әммә ҡалабыҙҙы йәмһеҙләүсе, әҙәм көлдөрөүсе хаталар өҫтәлеп кенә тора. Кемдер хакимиәттәрҙәге дәүләт телдәрендәге дөрөҫ яҙыуҙарҙы контролләүселәргә мөрәжәғәт итеп тормай, үҙ коллективында эшләгән "тел белгестәре" тәржемәһе менән генә ҡәнәғәтләнә. Һөҙөмтәлә ошондай яҙыуҙар барлыҡҡа килә лә инде: "Разливные напитки" - "Эсемлек түгелеп", "Роддом №4" - "Тыуырға № 4-се", "Аҙыҡ-түлек" иһә "азык-түлек" булып китеп бара. Бигерәк тә пассажирҙар ташыусы шәхси автобустарҙағы башҡортса яҙыуҙарҙы берәү ҙә аңларлыҡ түгел. Ә бына дәүләт ҡарамағындағы пассажирҙар транспорты һуңғы ваҡытта башҡорт телендәге маршрут яҙыуҙары менән генә түгел, ә дикторҙарҙың туҡталыштарҙы дөрөҫ башҡорт телендә иғлан итеүҙәре менән дә ҡыуандыра.
Әйткәндәй, республика буйлап йөрөгәндә төрлө атамаларҙағы, баннерҙарҙағы хаталарға төртөлөп, район-ҡала хакимиәттәрендәге терминология, топонимия комиссияларының эшләү-эшләмәүе менән ҡыҙыҡһынырға тура килгәне булды. Күберәк ундай комиссияларҙың эше һүлпәнләнеп ҡалыуы тураһында ишеттек. Ошо уҡ тәнҡит беҙҙең республика Хөкүмәте эргәһендәге "Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре" тураһындағы БР законын тормошҡа ашырыу буйынса комиссияға ла ҡағыла. Атамаларҙағы хаталарҙы төҙәтеү эше тотош республикала һүрелеп ҡалыуына был да сәбәпсе, тип уйланыла. Юҡҡа ғына V Бөтөн донъя башҡорттары ҡоролтайында Башҡортостан Хөкүмәтенә ошо комиссияның эшен яңыртыу, әүҙемләштереү, камиллаштырыу тураһындағы тәҡдим ҡат-ҡат яңғырамағандыр. Ул тәҡдим Ҡоролтай ҡабул иткән резолюцияға ла индерелде.
Ҡыҫҡаһы, Өфөнән генә түгел, башҡа район-ҡалаларҙағы битараф булмаған уҡыусыларыбыҙҙан да төрлө алтаҡталар, баннерҙар, атамаларҙағы хаталарҙы сағылдырған фотолар, сығыштар көтәбеҙ.

Гөлбаныу ГӘРӘЕВА.

КИРЕ СЫҒЫРҒА