«Киске Өфө» гәзите
Мәҡәләләр Һуңғы номер Яҙылыу Гәзиттә реклама Архив Редакция
Беҙҙең номерҙар
 

2025

Ғинуар
   01  |  02  |  03  |  04 
Февраль
   05  |  06 


 
Киске Өфө» VK-төркөмө
 

әйт, тиһәгеҙ...

Календарҙа яңы дата - наставник, йәғни Кәңәшсе-тәрбиәсе (Остаз) көнө булдырыу тәҡдимен күпселек хуплап ҡабул итте. Был беҙҙең өсөн ниндәйҙер яңылыҡ булып тормаһа ла, кәңәшсе-тәрбиәсе эшмәкәрлеге бөгөнгө шарттарға ярашлы нисек ойошторолорға тейеш, тип уйлайһығыҙ?

 
Сайттың архивы
 
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07   08 | 09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14   15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21   22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28   29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35   36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42   43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49   50 | 51 | 52
  09 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15   16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22   23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29   30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36   37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43   44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50   51 | 52
 
МӘХМҮТ ҠАШҒАРИҘАН
+  - 


"Әбә" - әсә. Уғыҙса. Төркмән-карлуктарҙа ҡаты (һаңрау) "ба" менән әйтелә: "әпә".

Беҙҙең өсөн бик ҡыҙыҡлы лингвистик феномен. Боронғо уғыҙҙарҙың "әбә"һе башҡортса "әбей", татарса - "әби", ҡаҙаҡса "әже" тигән һүҙҙәргә фонетик яҡтан оҡшаш булһа ла, был һүҙҙәр кемдеңдер ата-әсәһенән олораҡ булған ҡатын-ҡыҙҙарға ҡарата ҡулланыла. Ә төркмәндәрҙең "әпә" һүҙенә оҡшаш булған "апа" һүҙе башҡорттарҙа, татарҙарҙа, "апа", "әпке" варианттары ҡаҙаҡтарҙа үҙеңдәң олораҡ ҡатын-ҡыҙҙы аңлата.

"Аba" - айыу. Был һүҙ ҡыпсаҡтар һөйләшенә хас".

Был боронғо төрки һүҙе башҡорт телендә һаҡланып ҡалмаған. Әммә телебеҙҙә үтә ныҡ ғәжәпләнеүҙе белдергән "абба-а-а" ымлығы менән бер рәттән, ниҙәндер ныҡ ҡурҡыу тойғоһон кисереү менән бәйле "абау" һүҙе бар. Айыу, боронғоса "аба" - ҡурҡыныс хайуан, шуға күрә әлеге "абба" һәм "абау" һүҙҙәренең килеп сығышы боронғо төркиҙәрҙең "аба - айыуы" менән бәйле булыуы бар.

"Аba" - атай. Тибет һөйләшенән. Был һүҙ уларҙың һөйләшендә һаҡланып ҡалған ғәрәп һүҙе. Улар (тибетлылар) төрки илдәренә ҡасып килеп, вариҫтарын ҡалдырған Сабит исемле Йемен кешеһенән таралған".

Ысынлап та, боронғо төркиҙәрҙә атай төшөнсәһе барса төрки ҡәүемдәре өсөн уртаҡ булған "ата" һүҙе аша бирелә. Ғәрәп халҡы үҙҙәрен "араба" тип атай, ә был һүҙ килеп сығышы буйынса "ар атаһы" тигән мәғәнәгә эйә. Әйткәндәй, телебеҙҙә киң ҡулланылған "ата-баба" ҡушма һүҙе бар; беҙ, ата-бабаларҙың хәҙерге заманда йәшәгән вариҫ-тоҡомдары булараҡ, ошо һүҙ аша уларҙың боронғо ир туғандарыбыҙ икәнлеген аңлатабыҙ. Шуныһы ҡыҙыҡ, этмологик мәғәнәһе буйынса ошо ҡушма һүҙ "ата-ата" тигәнгә тиң.

Бәҙри ӘХМӘТОВ әҙерләне.
(Дауамы. Башы 42-се һанда).

"Киске Өфө" гәзите, №9, 2024 йыл

КИРЕ СЫҒЫРҒА

+  -   
Яҙылған: 07.03.24 | Ҡаралған: 186

Киске Өфө
 

Мөхтәрәм йәмәғәт! "Киске Өфө" (индексы ПР905) гәзите менән бергә булыусы аңлы, зыялы уҡыусыларыбыҙҙы баҫмабыҙға ваҡытынан алда, 1 февралдән апрелгә тиклем, 2025 йылдың икенсе яртыһы өсөн дә яҙылып ҡуйырға саҡырабыҙ. Хаҡы 971 һум 70 тин. Ә беҙ һеҙҙе рухиәт менән һуғарыуҙы дауам итербеҙ, матур йөкмәтке менән танһыҡтарығыҙҙы ҡандырырға тырышырбыҙ, тигән вәғәҙәбеҙҙе яңыртабыҙ. Гәзитебеҙгә яҙылып, квитанцияларын редакцияға ебәргәндәр араһынан кемдәрҙер бүләккә бик шәп китаптар аласаҡ икәне тураһында ла онотмағыҙ. Бергә булайыҡ!

МӨХӘРРИРИӘТ.

 
Беҙҙең дуҫтар
 

Киске Өфө гәзитенең VK-ла рәсми төркөмө

Өфө ҡала хакимиәтенең рәсми сайты

 
Мәҡәләләр Һуңғы номер Яҙылыу Гәзиттә реклама Архив Редакция
© 2025 «Киске Өфө» гәзите
Мәҡәләләр күсермәһен алыу, күсереп баҫыу йәки материалды тулыраҡ файҙаланыу мәсьәләләре буйынса «Киске Өфө» гәзите редакцияһына мөрәжәғәт итергә.

Беҙҙең электрон адрес: kiskeufa@mail.ru