Ошо көндәрҙә Мәскәү ҡалаһында генерал-майор Миңлеғәле Шайморатов иҫтәлегенә көрәш буйынса Мәскәү турниры үтте. Орджоникидзе исемендәге Рәсәй дәүләт геология-разведкалау университетының спорт залында егерменән ашыу егет таһыллыҡҡа көс һынашты. Сараны "Мәскәү һәм Санкт-Петербургтағы Башҡортостан студенттары һәм аспиранттары ассоциацияһы" ойошторҙо.

Бөйөк Еңеүҙең 70 йыллығына арналған турнирҙы Рәсәй Федерацияһы Президенты Аппаратының Эске сәйәсәт буйынса идаралығы етәксеһе урынбаҫары Радий Хәбиров асты.

"Российская газета" аҙналығының быйылғы 26 март һанында журналист Гөлназ Данилованың "Шайморатов генерал яҙмышы" тигән күләмле мәҡәләһен уҡып, ҙур тулҡынланыу кисерҙем. Легендар шәхесебеҙ яҙмышына ҡарата күҙҙәрем асылғандай булды, үҙем өсөн ошоға тиклем билдәһеҙ булған бик күп мәғлүмәт алдым, һоҡландым.

Гөлназ Данилова 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы командиры Миңлеғәле Шайморатов хаҡында режиссер Радик Ҡоҙаяров төшөргән ике сериялы яңы "Генерал" фильмы тураһында бәйән итә. М. Шайморатовтың М.В. Фрунзе исемендәге хәрби академияны тамамлағас та махсус задание менән Ҡытайҙа эшләүе, нисек итеп күренекле хәрби начальник булып китеүе, һуғыштағы ҡаһарманлыҡтары һәм, ниһайәт, ҡайҙа, ниндәй шарттарҙа һәләк булыуы ошоға тиклем серле билдәһеҙлек шаршауы артында ҡала килһә, Р. Ҡоҙаяров ентекле һәм тынғыһыҙ эҙләнеүҙәре һөҙөмтәһендә тупланған архив документтары, иҫән ҡалған шаһиттар күрһәтмәләре нигеҙендә комдивтың героик яҙмышын ғына түгел, ул ваҡыттағы ваҡиғалар һәм айырыуса Бөйөк Ватан һуғышы тарихының ҡайһы бер билдәһеҙ биттәренә лә асыҡлыҡ индереүгә өлгәшкән.

Өфө ҡалаһында, республикабыҙҙың иң төп юғары белем биреү усағы булған Башҡорт дәүләт университетында, ошо көндәрҙә донъя кимәлендәге мәртәбәле, матур сара - Башҡорт Википедияһының 10 йыллығына арналған "Вики-Һабантуй" һәм халыҡ-ара фәнни-ғәмәли кәңәшмә уҙҙы. Кәңәшмәгә Рәсәйҙең төрлө төбәктәренән, төрлө ҡалаларынан, сит илдәрҙән Википедияның әүҙем ирекмәндәре килде. Улар коллегалары менән төрлө темаларға фекер алышты, Башҡорт Википедияһы эшмәкәрлегенә байҡау яһаны, был сайтҡа яҙыша башларға теләүселәрҙе мәҡәләләр яҙыу тәртибе, талаптары менән таныштырҙы.

Кешелек тарихында иң аяуһыҙ һаналған һуғыштың тамамланыуына 70 йыл тула. Бынан 70 йыл элекке хәтәр ваҡиғалар әле бик оҙаҡ хәтерҙә һаҡланасаҡ. Хәтер ул үткәнде киләсәк менән бәйләй торған оло көс. Уның менән кеше - шәхескә, халыҡ - милләткә, ил дәүләткә әйләнә.

Ер йөҙөндәге ҡара көстө - немец фашистарын тар-мар итеүҙә ҡатын-ҡыҙҙарыбыҙҙың да өлөшө ҙур булыуы тураһында һөйләп үткем килә. Улар һуғыштың тәүге көндәренән үк тылда фронтҡа киткән ир-егеттәр урынына баҫты. Быға улар әҙер ине: илебеҙҙә социалистик ҡоролоштоң нигеҙҙә еңеүе, партияның милли программаһының уңышлы хәл ителеүе ҡатын-ҡыҙҙарға мәҙәни һәм белем кимәлен күтәрергә, төрлө һөнәргә эйә булырға, ил тормошонда әүҙем ҡатнашырға мөмкинлек бирҙе. Быны ошондай миҫалдар менән иҫбатларға мөмкин: 1940 йылда халыҡ хужалығында эшләүселәр араһында ҡатын-ҡыҙҙар 39 процент, мәғариф һәм мәҙәниәт өлкәһендә - 59, һаулыҡ һаҡлау өлкәһендә 76 процент тәшкил итте. 1937 йылда СССР-ҙың Юғары Советына 189 (16,5 процент) ҡатын-ҡыҙ депутат итеп һайланды.

Ошо көндәрҙә Мәскәү ҡалаһында сираттағы башҡорт КВН уйындары үтте. Баш ҡалала йәшәүсе яҡташтар өсөн күптән йолаға әйләнгән сара Серго Орджоникидзе исемендәге Рәсәй дәүләт геология разведкалау университетының тантаналар залына 300-ҙән ашыу тамашасыны йыйҙы.

Быйыл юмор бәйгеһендә 9 команда көс һынашырға теләк белдерҙе. Был Мәскәүҙәге башҡорт КВН-хәрәкәте өсөн ниндәйҙер кимәлдә рекорд та булды. Финал уйындарына Мәскәүҙең төрлө юғары уҡыу йорттарында белем алыусы Башҡортостан йәштәренең 6 командаһы сыҡты, уларҙың атамаһы уҡ квнсыларҙың тапҡырлығын иҫбат итте - "Өсmen", "Тирләм-тирләм", "Сәй эсәйек", "Минең яратҡан команда", "Айнур Асҡаров", "Ҡыҙыу розалар". Еңеүселәр дүрт конкурс һөҙөмтәләре буйынса билдәләнде. Беренселекте К.Э.Циолковский исемендәге Рәсәй дәүләт технология университетының өс студенты булдырған "Өсmen" КВН-командаһы яуланы. Егеттәр сығыштары менән Баймаҡ һәм Йылайыр районынан, әлеге көндә "Материаловедение" факультетының һуңғы курсында белем алалар.

Кем ул ысын ир-егет? Ир затынан булған кеше Аллаһы Тәғәлә тарафынан билдәләнгән бурысын, мөҙҙәтен аңлап йәшәһен өсөн нимә кәрәк? Ниндәй шарттарҙа сыныға ул ир характеры? Ҡатын-ҡыҙҙарыбыҙ күләгәһенән сығырға ынтыламы бөгөнгө ирҙәребеҙ? Әллә уларға ошолай йәшәү күпкә уңайлыраҡ, йәтешерәкме? Ошо һорауҙарға Баймаҡ районы Ярат ауылы мәктәбенең хеҙмәт, география, йыр, ОБЖ предметтары уҡытыусыһы, ауылда "Ир-егеттәр ҡоро"н ойошторған уҙаман Илгиз Ғәлимнур улы ЙӘНБИРҘИН менән яуап эҙләйбеҙ.

Ирҙәр ҡайҙа булған?

Ауылда йәшәүҙең бер ҡыҙыҡлы яғы бар - унда һәр кешенең кем икәнен, нимә эшләп йөрөүен барыһы ла белеп тора. Мин үҙем ошо ауылда тыуып, ғүмерем буйы ошонда йәшәгән кеше булараҡ, ауылдаштарымды яҡшы беләм. Ҡарап йөрөйөм: беҙҙә генә түгел, башҡа ауылдарҙа ла ҡатын-ҡыҙҙар ирҙәрҙән бер аҙымға алданыраҡ барған һымаҡ тойола башланы. Етәксе урындарҙа - ҡатын-ҡыҙ, йәмәғәт эштәрендә - ағинәйҙәр, хатта автомобилдә лә гүзәл заттар күберәк йөрөй.

ШОС һәм БРИКС илдәре башлыҡтарының сираттағы саммиты Өфөлә уҙасаҡ, тигән хәбәр йәмғиәтте бер нисә өлөшкә бүлде: берәүҙәр шунда уҡ кире ҡарашын белдерһә, икенселәр глобаль кимәлдә фекерләп, уның ыңғай яҡтарын күрергә тырышты, бәғзеләр әлегә ситтән генә күҙәтеүсе булып, ҡайһы яҡҡа ауышырға белмәй аптырана, битарафтарға иһә - ике донъя, бер мөрйә... Беҙ иһә барлыҡ һорауҙарға яуап табыу маҡсатынан тәүсығанаҡҡа - ошо самиттарҙы үткәреү өсөн яуаплы булған "ШОС һәм БРИКС - 2015" офис-төркөмө директоры, БР министры Руслан Заһит улы МИРСАЯПОВҡа мөрәжәғәт иттек.

"Һуғыш мәлендә гәзит - һулар һауа. Кешеләр гәзитте яҡын кешеләренән килгән хаттан алдараҡ аса. Хәҙер гәзит мотлаҡ һиңә төбәлгән хат. Һинең яҙмышың унда яҙылғанға буйһона", - тип яҙа билдәле памфлет оҫтаһы Илья Эренбург һуғыш йылдарында. Ысынлап та, Бөйөк Ватан һуғышы осоронда ҡәләм яҙыу ҡоралы ғына түгел, бәлки, һуғыш ҡоралына әйләнә. 1942 йылдың аҙағына һуғыш майҙанында 4 үҙәк, 13 фронт, 60 армия, 33 корпус, 600 дивизия һәм бригада гәзите сығарыла. Милли дивизиялар шулай уҡ үҙ гәзиттәрен булдыра, шулар иҫәбендә 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының башҡорт телендә нәшер ителгән "Ҡыҙыл атлылар" гәзите лә була.

Баш ҡала балалары һәм уларҙың ата-әсәләре, олатай-өләсәйҙәре ошо көндәрҙә М. Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт драма театрында үткәрелгән "Һаумы, һаумы, әкиәт!" тип исемләнгән донъя халыҡтары әкиәттәрен башҡорт телендә башҡарыусыларҙың ҡала конкурсын тамаша ҡылырға йыйылды. Үҙҙәре һөйләгән әкиәттәге мажараларға ихлас күңелдән ышанған балалар ололарҙы ла был тормошта һәр ваҡыт изгелек, ғәҙеллек, яҡшылыҡ, татыулыҡ һәм дуҫлыҡҡа урын табылыуына инандырҙы.

"Һаумы, һаумы, әкиәт!" ҡала конкурсы 2010 йылдан алып үткәрелә. Ойоштороусылар әйтеүенсә, алты йыл эсендә был ярышта 3700-ҙән ашыу бала ҡатнашҡан. Быйыл конкурстың район этаптарында 191 белем биреү учреждениеһынан бөтәһе 710 бала ярышҡан. Шулар араһынан 15 фольклор коллективы, мәктәпкәсә белем биреү учреждениеларынан 20 тәрбиәләнеүсе, дөйөм белем биреү учреждениеларынан 33 уҡыусы ҡала этабына үткән. Улар башҡорт, рус, украин, литва, инглиз, эскимос, һинд, алтай һәм башҡа халыҡтарҙың фәһемле әкиәттәрен башҡортса һөйләне. Мәктәпкәсә белем биреү учреждениелары тәрбиәләнеүселәре араһында Киров районының 51-се һанлы балалар баҡсаһынан Фаягөл Йәнтүрина абсолют еңеүсе тип табылды.

28 апрелдә баш ҡалала Башҡортостан халыҡтары ассамблеяһының III съезы үтте. Унда барлығы 350 делегат саҡырылғайны. Съезд эшендә республика Башлығы Рөстәм Хәмитов, саҡырылған ҡунаҡтарҙан РФ Президенты Хакимиәтенең Эске сәйәсәт идаралығы етәксеһе урынбаҫары Михаил Белоусов, РФ Президентының Волга буйы федераль округындағы тулы хоҡуҡлы вәкиле урынбаҫары Олег Мельниченко, Рәсәй халыҡтары ассамблеяһы Советы рәйесе Назиржон Абдулғәниев ҡатнашты.

Рәсми теркәлгән 40 милли-мәҙәни йәмғиәтте берләштереүсе ойошма 2000 йылда барлыҡҡа килә һәм шул йылда уҡ уның беренсе ойоштороу съезы үтә. Икенсе съезд бынан 6 йыл элек уҙғарыла. Рәсәй Федерацияһында Дағстандан ҡала 100-ҙән ашыу халыҡ һәм милләт вәкиле йәшәгән Башҡортостан күп милләтлелеге буйынса икенсе урында тора. Шуға ла дөйөм мәсьәләләрҙе айырым түгел, ә уртаға һалып һөйләшеү, йөктө бер йүнәлештә тартыу республиканың тотороҡлолоғо, үҫеше өсөн бик мөһим. Бында, әлбиттә, ойошманың дәүләт власы менән конструктив диалог ҡора белеүе лә ҙур әһәмиәткә эйә.

Элек-электән ил башына яңы башлыҡ килеп ултырыу менән мотлаҡ ниндәй ҙә булһа реформалары менән тормош ағышын бутап йә уны кирегә әйләндереп ебәрер булған. Хрущевтың кукуруз баҫыуҙары, Горбачевтың йөҙөм плантацияларын ҡырҙырыуы классик анекдотҡа әйләнеп, халыҡтың төртмә телендә йәшәй бирә, ләкин бындай ғибрәттәрҙән һабаҡ алыу тигән нәмә хаҡында уйлап та бирелмәй. Дүрт йыл эсендәге президентлыҡ осоронда Д. Медведевтың "модернизация"һы, милициянан полиция яһауы, мәктәп имтихандарын БДИ һынамыштарына алмаштырыуы ла халыҡта бик күп ризаһыҙлыҡтар тыуҙырҙы. Улай ғына ла түгел, сығарылыш кластары уны 2009 йылдан алып күндәм генә тапшыра килһә лә, РФ Президенты В.Путинға әле булһа Медведевтың мәғариф реформаһын юҡҡа сығарыуҙы үтенгән мөрәжәғәттәр яуыуын дауам итә.

Беҙҙең киң мәғлүмәт саралары майҙанында ла төрлө конкурстар, бәйгеләр үтеп тора ул. Теләһә ниндәй бәйгелә йөҙ ҡыҙартмай торған урын яуларға, хаҡлы баһаланырға мөмкинлегебеҙ бар. Ләкин беҙҙең өсөн иң ҡиммәтлеһе барыбер ҙә уҡыусыларыбыҙ баһаһы икәнен тағы бер тапҡыр әйтеп ҡуяйыҡ әле.

Ә шулай ҙа быйыл конкурстарҙың иң мәртәбәлеһе булған "Матбуғаттың алтын фонды" (Золотой фонд прессы") проектында ҡатнашыу мөмкинлеген файҙаланырға булдыҡ. Ул "Журналист" нәшриәт йортоноң РФ Федераль Йыйылыш Федерацияһы Советы, РФ Матбуғат һәм киң коммуникациялар буйынса федераль агентлыҡ ярҙамында ойошторолған, сифатлы һәм ижтимағи яҡтан әһәмиәтле киң мәғлүмәт сараларын билдәләүсе Рәсәй кимәлендәге конкурс. Унда ҡатнашыусылар проекттың Отличие билдәһе, Танытмаһы менән бүләкләнә. Ниһәйәт, беҙҙең "Киске Өфө" гәзите лә ошо бүләктәргә лайыҡ булды.

Бөгөнгө ҡунағыбыҙ - яуҙа күрһәткән батырлыҡтары өсөн "Ҡыҙыл Байраҡ", "Ҡыҙыл йондоҙ" ордендары менән наградланған Бөйөк Ватан һуғышы ветераны, Силәбе өлкәһе Арғаяш районы Дәрүиш ауылының данлыҡлы аҡһаҡалы, күп йылдар етәксе урындарҙа эшләүсе ауыл хужалығы алдынғыһы, әле Ҡоншаҡ ауылында йәшәүсе Сөнәғәт Ҡунаҡкилде улы Яҡупов.

Валерий Ҡаһармановтың туғыҙынсы тиҫтәһен ваҡлаған ошо ветеран тураһында яҙған китабында һуғыш хәлдәре лә, тыныс тормош хәлдәре лә сағыу һүрәтләнә (В. Кагарманов. "Солдат. Хлебороб. Руководитель"). Шуларҙың береһе беҙҙе айырыуса тетрәтте. Германияның Фюрстенвальде ҡалаһында Сөнәғәт Яҡупов дошман танкыһына бер үҙе тиерлек ҡаршы тороп, еңеп сыға. Был турала бына нимә яҙа автор: "Һуғыш аҙағына яҡынлаша, барыһының да кәйефе күтәренке. Асфальт юлдар өҫтөнән күтәртеп һалынған тимер юл үткәргесе - күпер аҫтында нимәлер шәйләнгәнен күреп, командирына был турала әйткәс, взвод командиры орудие расчеты командиры Яҡуповҡа: "Һиңә генә шулай тойола ул", - тип, ҡул һелтәй.

Ишмулла Дилмөхәмәтовтың "Һайра, әйҙә, һары һандуғасым", "Йылайыр буйы" һәм башҡа көйҙәре халҡыбыҙ күңелендә ҡабырсаҡ эсендәге мәрйендәй һаҡланған һымаҡ, ҡасандыр ул эшләгән, уйнаған ҡурайҙарҙы ла вариҫтары күҙ ҡараһылай ҡәҙерләй. Хәйбулла районы Подольск ҡасабаһында йәшәүсе ҡурай яһау оҫтаһы Риф Дилмөхәмәтов - Ишмулла Дилмөхәмәтовтың бер туған ҡустыһының улы - беҙгә олатаһынан һәм атаһынан ҡалған үлән ҡурайҙарҙы үҙе яһаған семәрле һауыттарҙа ғына тотоуы тураһында бәйән итте. Риф Сәйфулла улы ҡурайҙы матур итеп яһай ҙа белә, был илаһи музыка ҡоралында оҫта һыҙҙыра ла икән. "Ҡурай эшләүе ауыр ул. Бының өсөн ҡул оҫталығы ғына етмәй - күңелеңдә моң булыуы ла шарт", - тине ул беҙҙең менән һөйләшкәндә. Уның менән әңгәмә тәҡдим итәбеҙ.

14 апрелдә Бөтөн донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитетының киңәйтелгән ултырышы уҙғарылды. Ул быуаттар буйына көнүҙәк булып торған ер мәсьәләһенә арналды. Сараға урындағы ҡоролтайҙарҙың башҡарма комитеттары рәйестәре генә түгел, ауыл хужалығына, ер мәсьәләһенә бәйле министрлыҡтар һәм учреждениелар вәкилдәре, БР Дәүләт Йыйылышы - Ҡоролтай депутаттары ла килгәйне. Ултырышҡа тиклем Бөтөн донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты йылдан ашыу эҙмә-эҙлекле эш алып барҙы, махсус рәүештә ҡыҙыҡһыныусы ведомстволар вәкилдәре лә индерелгән эш төркөмө төҙөп, республика райондары буйлап күсмә ултырыштар уҙғарҙы, уңышлы эшләгән предприятиелар эше менән танышты, БР Дәүләт Йыйлышы - Ҡоролтай үткәргән ерҙең уңдырышлылығын күтәреү буйынса парламент тыңлауҙарында, республиканың Фермер һәм крәҫтиән хужалыҡтары ассоциацияһының йыллыҡ йыйылышында, Ауыл хужалығы министрлығының эш башлаусы фермерҙарға субсидиялар бүлеү буйынса ике ултырышында ҡатнашты. Был эштәр барыһы ла бер маҡсаттан - нисек итеп ауыл хужалығы тәғәйенләнешендәге ерҙәрҙең һөҙөмтәлелеген күтәреү, хужалыҡ итеүҙең алдынғы ысулдарын һәм формаларын таратыу, иҡтисад нигеҙен тәшкил итергә тейешле фермерҙарҙың проблемаларын бергәләп хәл итеү юлдарын эҙләү маҡсатынан сығып башҡарылды. Был йәһәттән сығыш яһаусыларҙың фекерҙәре иғтибарға лайыҡ һәм уларҙың иң әһәмиәтле мәлдәрен гәзит уҡыусыларға ла тәҡдим итәбеҙ.

Тарих фәндәре кандидаты Илфат Зәки ул СӘМСИТДИНОВ республиканың бәләкәй ҡалаларында эвакуацияланғандарҙы ҡабул итеү нисек ойошторолоуы тураһында һөйләүҙе дауам итә.

Бәләкәй ҡалаларҙан иң күп ҡасаҡтарҙы Стәрлетамаҡ һәм Ишембай ҡалалары ҡабул итә. Эвакуацияланғандар иҫәбенә Стәрлетамаҡта 1942 йылдың 16 ғинуарына ҡала халҡы 58028 кешегә етә (1941 йылдың ғинуарында унда ни бары 35731 кеше йәшәгән була). Шулай уҡ эвакуацияланған кешеләр иҫәбенә Ишембай ҡалаһы халҡы арта. 1942 йылдың аҙағына бында 43526 кеше йәшәй. Был ҡалаларҙың ҡасаҡтарҙы ҡабул итеү үҙәгенә әйләнеүе, тап бында эвакуацияланған предприятиелар урынлаштырылыуы, социаль инфраструктура үҫтерелеүе менән аңлатыла. Уны тәьмин итеү өсөн бик күп кеше потенциалы кәрәк була.

Һуғыш яфаларын кисермәгән ғаилә булмағандыр инде ул йылдарҙа. Минең дүрт ағайым китте илде һаҡларға, иң олоһо Әхмәҙулла ағайым 1942 йылда Сталинград янында һәләк булды. Ҡайғы яңғыҙ килмәй, тиҙәр. Шул йылдарҙа ағайым Салауат, ҡустым Әнүәр, һеңлем Үлмәҫбикә төрлө ауырыуҙарҙан вафат булып ҡалды.

Фронт менән тыл араһында айырма бик аҙ ине. Унда бомба шартлауы, пулялар һыҙғырыуы, ҡан ҡойолоуы булһа, тылда ауыр эш, аслыҡ һәм яланғаслыҡ хөкөм һөрҙө. Ул осорҙағы ваҡиғалар ҡайһы саҡта берәм-берәм иҫкә төшә. Шуларҙың ҡайһы берҙәрен бәйән итәйем әле.

Радио, телевидениенан яңғыраған "Һауа торошо" мәғлүмәттәрен көтөп алабыҙ. Ошо ҡыҫҡаса ғына мәғлүмәттән сығып, бөгөн урамда ниндәй кейем кейеп йөрөү яҡшыраҡ икәненән башлап, иртәгә һаулығыңа, хәл-торошоңа тәьҫир итерлек ниндәй атмосфера баҫымы, дымлылыҡ көтөлөүенә тиклем мәғлүмәт алырға була. Әммә был мәғлүмәт бер көн өсөн генә. Тейешле хеҙмәттәргә көндөң нисек килерен билдәләү ҙур көс һәм тырышлыҡ талап итһә лә, тәбиғәттә бынан да ҡатмарлыраҡ хәл-ваҡиғалар бихисап. Шуғалыр, метеорологтар, синоптиктар, фенологтар көндәр, айҙар, йылдар буйы эш өҫтөндә. Ә халыҡ көн, тәбиғәт торошона ниндәй мөнәсәбәттә? Миңә ҡалһа, көн торошо менән бөтә кеше лә ҡыҙыҡһынып та бармайҙыр. Кеше уның менән ҡыҙыҡһынып китһен өсөн берәй этәргес көс, етди генә сәбәп кәрәк.

Илһөйәрлек - ул тыуған илеңде хозур тәбиғәте, ата йорто шунда булған, туғандарың шул ерҙә йәшәгән өсөн генә яратыу түгел. Илһөйәрлек - ул илеңдең тарихын белеү, халҡың кисергәндәргә ихтирам менән ҡарау, ата-бабаң телендә һөйләшеү һәм улар йырлаған йырҙы йырлау, бейегән бейеүҙе бейеү, бер һүҙ менән әйткәндә - асылыңды белеү. Ә кеше үҙ асылын тик үҙенең милли мөхитендә тәрбиәләнгән осраҡта ғына таба ала, тимәк, милләтенең рухи байлығын кескәй сағынан уҡ күңеленә һеңдереп үҫкәндә генә ул илһөйәр буласаҡ. Ә бының өсөн нимә эшләргә кәрәк һуң? Ошо көндәрҙә баш ҡаланың "Башҡортостан" дәүләт концерт залында үткән "Тамыр" балалар телеканалының "Оло Еңеү кескәй йөрәктәрҙә" тип аталған сираттағы байрамына килеүсе тамашасылар был һорауға яуап тапты кеүек.

Ҡәрсәйем һандығына нисә йәш икән?1904 йылда тыуған Сибәрбикә ҡәрсәйемдең килен булып төшкәндә алып килгән ҡомартҡыһы ул. Уға һаҡ ҡына ҡағылып алам да, тыным ҡурылып, туҡтап ҡалам. Иҫ киткес сибәр, баҫалҡы, аҡыллы, мөләйем ҡәрсәйемдең, батыр, тәүәккәл, көслө, шул уҡ ваҡытта хис-тойғоға бай, йомшаҡ күңелле ҡартайымдың рухтары алдында баҙап ҡалам. Шулай ҙа был ҡомартҡы-һандыҡтың ғәзиз кешеләрем тураһында хәтирәләр һаҡлауын белеп, тулҡынланып, уны асырға баҙнат итәм.

Янымда ултырған Шәмсиә апайым (атайымдың һылыуы) менән һарғайып бөткән фотоһүрәткә бағабыҙ. Унан беҙгә бөркөт ҡарашлы ҡартайым һәм сабыр ғына текәлеп ҡәрсәйем ҡарай. Ниндәй матур иштәр! Мин улар тураһында байтаҡ беләм кеүек. Тауҙар ҡуйынына һыйынып ултырған Ҡарабәрҙе ауылы кешеләре сығышы менән Бөрйән ырыуы Байулы араһына ҡарай.