Беҙҙең киң мәғлүмәт саралары майҙанында ла төрлө конкурстар, бәйгеләр үтеп тора ул. Теләһә ниндәй бәйгелә йөҙ ҡыҙартмай торған урын яуларға, хаҡлы баһаланырға мөмкинлегебеҙ бар. Ләкин беҙҙең өсөн иң ҡиммәтлеһе барыбер ҙә уҡыусыларыбыҙ баһаһы икәнен тағы бер тапҡыр әйтеп ҡуяйыҡ әле.

Ә шулай ҙа быйыл конкурстарҙың иң мәртәбәлеһе булған "Матбуғаттың алтын фонды" (Золотой фонд прессы") проектында ҡатнашыу мөмкинлеген файҙаланырға булдыҡ. Ул "Журналист" нәшриәт йортоноң РФ Федераль Йыйылыш Федерацияһы Советы, РФ Матбуғат һәм киң коммуникациялар буйынса федераль агентлыҡ ярҙамында ойошторолған, сифатлы һәм ижтимағи яҡтан әһәмиәтле киң мәғлүмәт сараларын билдәләүсе Рәсәй кимәлендәге конкурс. Унда ҡатнашыусылар проекттың Отличие билдәһе, Танытмаһы менән бүләкләнә. Ниһәйәт, беҙҙең "Киске Өфө" гәзите лә ошо бүләктәргә лайыҡ булды.

Бөгөнгө ҡунағыбыҙ - яуҙа күрһәткән батырлыҡтары өсөн "Ҡыҙыл Байраҡ", "Ҡыҙыл йондоҙ" ордендары менән наградланған Бөйөк Ватан һуғышы ветераны, Силәбе өлкәһе Арғаяш районы Дәрүиш ауылының данлыҡлы аҡһаҡалы, күп йылдар етәксе урындарҙа эшләүсе ауыл хужалығы алдынғыһы, әле Ҡоншаҡ ауылында йәшәүсе Сөнәғәт Ҡунаҡкилде улы Яҡупов.

Валерий Ҡаһармановтың туғыҙынсы тиҫтәһен ваҡлаған ошо ветеран тураһында яҙған китабында һуғыш хәлдәре лә, тыныс тормош хәлдәре лә сағыу һүрәтләнә (В. Кагарманов. "Солдат. Хлебороб. Руководитель"). Шуларҙың береһе беҙҙе айырыуса тетрәтте. Германияның Фюрстенвальде ҡалаһында Сөнәғәт Яҡупов дошман танкыһына бер үҙе тиерлек ҡаршы тороп, еңеп сыға. Был турала бына нимә яҙа автор: "Һуғыш аҙағына яҡынлаша, барыһының да кәйефе күтәренке. Асфальт юлдар өҫтөнән күтәртеп һалынған тимер юл үткәргесе - күпер аҫтында нимәлер шәйләнгәнен күреп, командирына был турала әйткәс, взвод командиры орудие расчеты командиры Яҡуповҡа: "Һиңә генә шулай тойола ул", - тип, ҡул һелтәй.

Ишмулла Дилмөхәмәтовтың "Һайра, әйҙә, һары һандуғасым", "Йылайыр буйы" һәм башҡа көйҙәре халҡыбыҙ күңелендә ҡабырсаҡ эсендәге мәрйендәй һаҡланған һымаҡ, ҡасандыр ул эшләгән, уйнаған ҡурайҙарҙы ла вариҫтары күҙ ҡараһылай ҡәҙерләй. Хәйбулла районы Подольск ҡасабаһында йәшәүсе ҡурай яһау оҫтаһы Риф Дилмөхәмәтов - Ишмулла Дилмөхәмәтовтың бер туған ҡустыһының улы - беҙгә олатаһынан һәм атаһынан ҡалған үлән ҡурайҙарҙы үҙе яһаған семәрле һауыттарҙа ғына тотоуы тураһында бәйән итте. Риф Сәйфулла улы ҡурайҙы матур итеп яһай ҙа белә, был илаһи музыка ҡоралында оҫта һыҙҙыра ла икән. "Ҡурай эшләүе ауыр ул. Бының өсөн ҡул оҫталығы ғына етмәй - күңелеңдә моң булыуы ла шарт", - тине ул беҙҙең менән һөйләшкәндә. Уның менән әңгәмә тәҡдим итәбеҙ.

14 апрелдә Бөтөн донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитетының киңәйтелгән ултырышы уҙғарылды. Ул быуаттар буйына көнүҙәк булып торған ер мәсьәләһенә арналды. Сараға урындағы ҡоролтайҙарҙың башҡарма комитеттары рәйестәре генә түгел, ауыл хужалығына, ер мәсьәләһенә бәйле министрлыҡтар һәм учреждениелар вәкилдәре, БР Дәүләт Йыйылышы - Ҡоролтай депутаттары ла килгәйне. Ултырышҡа тиклем Бөтөн донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты йылдан ашыу эҙмә-эҙлекле эш алып барҙы, махсус рәүештә ҡыҙыҡһыныусы ведомстволар вәкилдәре лә индерелгән эш төркөмө төҙөп, республика райондары буйлап күсмә ултырыштар уҙғарҙы, уңышлы эшләгән предприятиелар эше менән танышты, БР Дәүләт Йыйлышы - Ҡоролтай үткәргән ерҙең уңдырышлылығын күтәреү буйынса парламент тыңлауҙарында, республиканың Фермер һәм крәҫтиән хужалыҡтары ассоциацияһының йыллыҡ йыйылышында, Ауыл хужалығы министрлығының эш башлаусы фермерҙарға субсидиялар бүлеү буйынса ике ултырышында ҡатнашты. Был эштәр барыһы ла бер маҡсаттан - нисек итеп ауыл хужалығы тәғәйенләнешендәге ерҙәрҙең һөҙөмтәлелеген күтәреү, хужалыҡ итеүҙең алдынғы ысулдарын һәм формаларын таратыу, иҡтисад нигеҙен тәшкил итергә тейешле фермерҙарҙың проблемаларын бергәләп хәл итеү юлдарын эҙләү маҡсатынан сығып башҡарылды. Был йәһәттән сығыш яһаусыларҙың фекерҙәре иғтибарға лайыҡ һәм уларҙың иң әһәмиәтле мәлдәрен гәзит уҡыусыларға ла тәҡдим итәбеҙ.

Тарих фәндәре кандидаты Илфат Зәки ул СӘМСИТДИНОВ республиканың бәләкәй ҡалаларында эвакуацияланғандарҙы ҡабул итеү нисек ойошторолоуы тураһында һөйләүҙе дауам итә.

Бәләкәй ҡалаларҙан иң күп ҡасаҡтарҙы Стәрлетамаҡ һәм Ишембай ҡалалары ҡабул итә. Эвакуацияланғандар иҫәбенә Стәрлетамаҡта 1942 йылдың 16 ғинуарына ҡала халҡы 58028 кешегә етә (1941 йылдың ғинуарында унда ни бары 35731 кеше йәшәгән була). Шулай уҡ эвакуацияланған кешеләр иҫәбенә Ишембай ҡалаһы халҡы арта. 1942 йылдың аҙағына бында 43526 кеше йәшәй. Был ҡалаларҙың ҡасаҡтарҙы ҡабул итеү үҙәгенә әйләнеүе, тап бында эвакуацияланған предприятиелар урынлаштырылыуы, социаль инфраструктура үҫтерелеүе менән аңлатыла. Уны тәьмин итеү өсөн бик күп кеше потенциалы кәрәк була.

Һуғыш яфаларын кисермәгән ғаилә булмағандыр инде ул йылдарҙа. Минең дүрт ағайым китте илде һаҡларға, иң олоһо Әхмәҙулла ағайым 1942 йылда Сталинград янында һәләк булды. Ҡайғы яңғыҙ килмәй, тиҙәр. Шул йылдарҙа ағайым Салауат, ҡустым Әнүәр, һеңлем Үлмәҫбикә төрлө ауырыуҙарҙан вафат булып ҡалды.

Фронт менән тыл араһында айырма бик аҙ ине. Унда бомба шартлауы, пулялар һыҙғырыуы, ҡан ҡойолоуы булһа, тылда ауыр эш, аслыҡ һәм яланғаслыҡ хөкөм һөрҙө. Ул осорҙағы ваҡиғалар ҡайһы саҡта берәм-берәм иҫкә төшә. Шуларҙың ҡайһы берҙәрен бәйән итәйем әле.

Радио, телевидениенан яңғыраған "Һауа торошо" мәғлүмәттәрен көтөп алабыҙ. Ошо ҡыҫҡаса ғына мәғлүмәттән сығып, бөгөн урамда ниндәй кейем кейеп йөрөү яҡшыраҡ икәненән башлап, иртәгә һаулығыңа, хәл-торошоңа тәьҫир итерлек ниндәй атмосфера баҫымы, дымлылыҡ көтөлөүенә тиклем мәғлүмәт алырға була. Әммә был мәғлүмәт бер көн өсөн генә. Тейешле хеҙмәттәргә көндөң нисек килерен билдәләү ҙур көс һәм тырышлыҡ талап итһә лә, тәбиғәттә бынан да ҡатмарлыраҡ хәл-ваҡиғалар бихисап. Шуғалыр, метеорологтар, синоптиктар, фенологтар көндәр, айҙар, йылдар буйы эш өҫтөндә. Ә халыҡ көн, тәбиғәт торошона ниндәй мөнәсәбәттә? Миңә ҡалһа, көн торошо менән бөтә кеше лә ҡыҙыҡһынып та бармайҙыр. Кеше уның менән ҡыҙыҡһынып китһен өсөн берәй этәргес көс, етди генә сәбәп кәрәк.

Илһөйәрлек - ул тыуған илеңде хозур тәбиғәте, ата йорто шунда булған, туғандарың шул ерҙә йәшәгән өсөн генә яратыу түгел. Илһөйәрлек - ул илеңдең тарихын белеү, халҡың кисергәндәргә ихтирам менән ҡарау, ата-бабаң телендә һөйләшеү һәм улар йырлаған йырҙы йырлау, бейегән бейеүҙе бейеү, бер һүҙ менән әйткәндә - асылыңды белеү. Ә кеше үҙ асылын тик үҙенең милли мөхитендә тәрбиәләнгән осраҡта ғына таба ала, тимәк, милләтенең рухи байлығын кескәй сағынан уҡ күңеленә һеңдереп үҫкәндә генә ул илһөйәр буласаҡ. Ә бының өсөн нимә эшләргә кәрәк һуң? Ошо көндәрҙә баш ҡаланың "Башҡортостан" дәүләт концерт залында үткән "Тамыр" балалар телеканалының "Оло Еңеү кескәй йөрәктәрҙә" тип аталған сираттағы байрамына килеүсе тамашасылар был һорауға яуап тапты кеүек.

Ҡәрсәйем һандығына нисә йәш икән?1904 йылда тыуған Сибәрбикә ҡәрсәйемдең килен булып төшкәндә алып килгән ҡомартҡыһы ул. Уға һаҡ ҡына ҡағылып алам да, тыным ҡурылып, туҡтап ҡалам. Иҫ киткес сибәр, баҫалҡы, аҡыллы, мөләйем ҡәрсәйемдең, батыр, тәүәккәл, көслө, шул уҡ ваҡытта хис-тойғоға бай, йомшаҡ күңелле ҡартайымдың рухтары алдында баҙап ҡалам. Шулай ҙа был ҡомартҡы-һандыҡтың ғәзиз кешеләрем тураһында хәтирәләр һаҡлауын белеп, тулҡынланып, уны асырға баҙнат итәм.

Янымда ултырған Шәмсиә апайым (атайымдың һылыуы) менән һарғайып бөткән фотоһүрәткә бағабыҙ. Унан беҙгә бөркөт ҡарашлы ҡартайым һәм сабыр ғына текәлеп ҡәрсәйем ҡарай. Ниндәй матур иштәр! Мин улар тураһында байтаҡ беләм кеүек. Тауҙар ҡуйынына һыйынып ултырған Ҡарабәрҙе ауылы кешеләре сығышы менән Бөрйән ырыуы Байулы араһына ҡарай.

Бөтә кешелектең иң аҫыл аҡылдары, иң тәрән фекерҙәре китаптарҙа тупланған. Юғары баһаланған китап авторҙары, бөтәһенә билдәле ижадсыларҙың күбеһе ҡыҫҡа ғына ғүмер юлы эсендә баһалап бөткөһөҙ оло мираҫ ҡалдырған. Шундай шәхестәр араһында башҡорт шағиры - Шәйехзада Бабичтың да исеме бар. Уны хәтергә алып, Ф. Мостафина исемендәге 20-се ҡала башҡорт гимназияһында шағирҙың тыуыуына 125 йыл тулыу айҡанлы матур әҙәби кисә үтте.

Башҡорт Википедияһының ойошторолоуына 10 йыл тулды. Ошо ваҡыт эсендә халыҡ уның әһәмиәтен аңлап өлгөрҙөмө, юҡмы, әллә ул һаман да энтузиастар араһында ғына алып барылған проект булып ҡалдымы? Барлыҡ һорауҙарға яуап эҙләү маҡсатынан редакцияға Башҡорт Википедияһы хакимы Рөстәм НУРЫЕВты, интернет Ағинәйе Гүзәл СИТДИҠОВАны, Аҡһаҡал - Азат ХӘЛИЛОВты һәм йәштәр менән бер рәттән виртуаль киңлектәрҙе гиҙеп, милләтебеҙҙе рухи арғымаҡҡа атландырырға тырышыусы Мәрйәм БУРАҠАЕВАны саҡырҙыҡ.

Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында хәрби бәрелештәр барған райондарҙан һәм ошо ҡурҡыныс янаған төбәктәрҙән граждандарҙы, сәнәғәт, мәҙәниәт ойошмаларын тылға күсереү әүҙем ойошторола. Һуғыш менән бәйле ауыр сәйәси, иҡтисади, социаль хәл булыуға ҡарамаҫтан, эвакуация миллионлаған кешеләрҙең ғүмерен ҡотҡара, стратегик әһәмиәтле завод-фабрикаларҙы фашистар ҡулына эләгеүҙән һаҡлап ҡала һәм һуғышта еңеүҙе тәьмин итә. Башҡортостан да һуғыш йылдарында эвакуацияланған халыҡты ҡабул итеүсе төбәктәрҙең береһенә әйләнә. Меңәрләгән ҡасаҡ ҡала-ауылдарға урынлаштырыла, йәшәү шарттары ауыр булыуға ҡарамаҫтан, үҙ ихтыяждарынан тыш йортһоҙ тороп ҡалғандар тыуған яҡтарынан меңәрләгән саҡрымда ваҡытлыса төйәк таба, кемдәрелер һуғыш бөткәс тә тороп ҡала. Республиканың бәләкәй ҡалаларында эвакуацияланғандарҙы ҡабул итеү нисек ойошторолоуы тураһында тарих фәндәре кандидаты Илфат Зәки ул СӘМСИТДИНОВ һөйләй

Өфө ҡала округы хакимиәтендә "Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре тураһында"ғы БР Законын тормошҡа ашырыу буйынса ҡала комиссияһының сираттағы ултырышында был һүҙ лейтмотив булып үтте, тиергә лә мөмкин. Сөнки, журналистар хәл-торошҡа йоғонто яһай алмай, әммә уны ҡатмарлаштырырға мөмкин, тигән шаярыу ҡатыш ысынбарлыҡ был һүҙҙәрҙең ике осраҡта ла дөрөҫ булыуын раҫланы.

Әле күптән түгел генә интернет селтәрендә Киров районының Эшсе хәбәрселәр урамын кемдер шаярып тәржемә итеп эшләгән фотошоп шау-шыу тыуҙырһа, ошо көндәрҙә Зәйнәб Биишеваның һүҙҙәре яҙылған хаталы баннер ярты көн генә эленеп тороуына ҡарамаҫтан, шунда уҡ журналистарҙың күҙенә салынды. Шуға ла Өфө ҡала округы хакимиәте башлығы урынбаҫары Сынтимер Баязитов ултырышта ҡатнашыусыларға ҡала хужалығының барлыҡ тармаҡтарында ла алтаҡталарҙы һәм башҡа күргәҙмә материалдарҙы эшләгәндә хаталарға юл ҡуймау талабын еткерҙе.

Ҡыҙым ихтыярһыҙҙан курсташ ҡыҙҙарының әңгәмәһенә шаһит булыуы тураһында һөйләне. Ул бөтөн ынтылыштары сепрәк-сапраҡ менән ир-егет эргәһенән ары китә алмаған блондинкалар араһына үҙенең яңылыш килеп эләгеүен күптән аңлаһа ла, ҡайһы саҡ улар "биләмәһендә" булып, тормошҡа улар күҙлегенән бер ҡараш ташлап алыуҙы мәрәкә күрә.

Күрше партала ултырыусы ҡыҙҙарҙың береһе - йәшкелт күҙле, буялған сәсле Кристина быйыл йәй кейәүгә сығырға йыйына икән. Туй сығымдары тураһында борсола. "Кәмендә 300 мең һум булырға тейеш был сығымар! Тик был суммаға кәләш өсөн туй күлдәге лә, никах балдағы ла,"Матурлыҡ салоны" хеҙмәттәре лә инмәй," - тип һалдыра был өлкәлә тәжрибәле Алина. Һуңғы курсҡа барып еткәнсе, ике тапҡыр кейәүгә сығырға өлгөргән икән был сибәркәй. Шуға ла курсташтары донъяуи мәсьәләләрҙә тап уға кәңәш-төңәш итеүҙе хуп күрә.

Үткән аҙнала Өфөлә Башҡорт дәүләт университетының төп корпусында, шулай уҡ уҡыу йортоноң Сибай, Учалы, Стәрлетамаҡ, Бөрө, Нефтекама филиалдарында, баш ҡаланың һәм республиканың күп кенә мәктәптәрендә башҡорт теленән региональ диктант ойошторолдо. Был сара "Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре тураһында" БР законын тормошҡа ашырыу буйынса БР Хөкүмәте эргәһендәге комиссияның Терминология хеҙмәте һәм Башҡорт дәүләт университеты тәҡдиме менән үткәрелде һәм йәмәғәтселектә ҙур ҡыҙыҡһыныу тыуҙырҙы.

Яҙ миҙгелдәрендә кешеләр йыш ҡына витамин етешмәүҙән яфалана. Оҙайлы ҡыш айҙарынан һуң сәләмәтлеген нығытып, организмдары талап иткән файҙалы витаминдарҙы туплап алырға теләгән һәр кемгә тәбиғәт үҙ ярҙамын тәҡдим итә. Был юлы һеҙгә, хөрмәтле гәзит уҡыусыларыбыҙ, тәбиғәт аптекаһының шифалы сығанаҡтарының береһе - ҡайын һуты тураһында ентекләберәк һөйләмәксебеҙ.

Ҡайын һутын көндәр йылынып, ҡар ирей башлағандан алып ағастар бөрөләнгәнгә тиклем йыйырға була. Һут иң шәп аҡҡан ваҡыт иртәнге ундан киске алтыға тиклем. Ғәҙәттә бер ҡайындан 2-3 литр һут алырға мөмкин. Ҡайын һуты бик шифалы булыуын белеп, күберәк йыйырға теләгән осраҡта ла үтә һаҡһыҙ рәүештә бер ағасты күп тишкеләргә ярамай. Әгәр ҙә олононоң диаметры 20-25 см булһа - бер, 25-35 см - ике, 35-40 см - өс, 40 сантиметрҙан артыҡ булған осраҡта дүрт тишек яһарға мөмкин.

Саҙаҡа тураһында элек-электән бик күп сығанаҡтарҙа сығыштар яһалһа ла, сығыш яһаусыларҙың саҙаҡаның мәғәнәһен, маҡсатын, тәбиғәтен аңламауынан, шул арҡала уртаҡ фекергә килә алмауынанмы, киң мәғлүмәт саралары аша төрлө фекерҙәр белдереү дауам итә. Һәр кешенең үҙ фекере, әлбиттә. "Саҙаҡа", "хәйер" төшөнсәләрен дөйөмләштереп ҡарау дөрөҫ булмаҫтыр, тип уйлауҙан, был ике төшөнсәне берәмләп, ентекләп ҡарарға тәҡдим итәм.

Беҙ, олораҡ быуын, "Ямғыр - ер йәшәртә, фатиха - ир йәшәртә", тигән аҡылды һеңдереп үҫтек. Мин, әлбиттә, дин ҡушҡан ғәмәлдәрҙең барыһын да үтәгән диндар кеше лә түгелмен. Әммә бәләкәйҙән намаҙ уҡығандар менән аралашырға, мәрхүмдәргә арналған аяттарҙа ҡатнашырға насип булды. Әле лә улар араһындамын. Динебеҙ, тип, ихлас ғәмәлдәр ҡылыусыларға һәр ваҡыт ыңғай ҡарашта булдым. Ундайҙарҙың эшмәкәрлеген бөгөн дә хуплайым. Сөнки дин - тәрбиә сығанағы булыуы менән йәмғиәт өсөн үтә лә ҡиммәтле мәктәп. Хәйер, быныһы - айырым һөйләшеү өлкәһе.

Мәғлүм ки, проза жанры әҙәбиәттең күләмле һәм уҡымлы жанрҙарынан һанала. Башҡорт прозаһы, асылда, һуңғы бер быуат дауамында формалашты, дәүер аҙымдары менән үрҙәргә артылды, халыҡтың милли үҙаңын, нәфис һәм тарихи фекерләүен үҫтереүгә тос өлөш индерҙе һәм индереүҙе дауам итә. Илдә идеологик ҡараштар үҙгәреп, кәрәк-кәрәкмәгән ижтимағи-сәйәси реформалар үткәреп тороуға ҡарамаҫтан, Ғәйнан Хәйри, Авзал Таһиров, Һәҙиә Дәүләтшина, Зәйнәб Биишева, Яныбай Хамматов (бынан утыҙ йыл элек һуңғы ике автор әҫәрҙәре иң күп уҡылғандар иҫәбендә ине), Динис Исламов, Ғәли Ибраһимов, Шакир Янбаев, Рәшит Солтангәрәев, Динис Бүләков ише мәшһүр, йәғни патриот ҡәләмгирҙәр традициялары бөгөн нисек дауам ителә? Был һорауға өҙөп кенә яуап биреүе ярайһы уҡ ауыр.

Бер ваҡыт Харис Йосопов исемендәге көрәш турнирында уның уҡыусыларының береһе үҙенең остазы тураһында шундай матур фекер әйткәйне: алтын баһаһын ювелир белер. Бына әле ер мәсьәләһе буйынса һөйләшергә йыйынғас, ошо аҡылды тотоп, ерҙең ысын баһаһын белеүсе профессор, ауыл хужалығы фәндәре докторы, эшмәкәрлеге һәр саҡ ергә бәйле ғалим-агроном ғына түгел, политолог, юрист һөнәрҙәренә лә эйә Ғарифулла Хәбибулла улы ЯПАРОВҡа мөрәжәғәт иттек.

Бөгөн илебеҙ иҡтисади йәһәттән генә түгел, ер мөнәсәбәттәре буйынса ла көрсөккә терәлгән кеүек. Трибуна артына сығып һүҙ һөйләүселәрҙе тыңлаһаң, улар барыһын да белә кеүек, закон сығарыусыларыбыҙ ижад иткән ҡанундар ҙа етерлек һымаҡ, әммә, ғәмәлдә, ҡасандыр башланған реформаны, Крылов мәҫәлендәгесә, ян-яҡҡа тартҡылайҙар, ә йөк һаман урынында ҡала, тигән тойғо күңелдә ныҡлап тамырлана бара. Ысынбарлыҡта был мәсьәләгә ниндәй баһа бирер инегеҙ?

Һәр ата-әсә үҙенең балаһын киләсәктә уңышлы итеп күргеһе килә. Ә бар йәһәттән дә уңышҡа өлгәшеүҙең бер сере, ғалимдар раҫлауынса, оптимист булыуҙа. Был һәләт кешегә тыумыштан бирелмәй, шуға күрә балала оптимислыҡ тәрбиәләү мөһим. Был бурыс, иң беренсе сиратта, ата-әсә иңенә төшә. Баланың алдағы тормошон яҡшыраҡ һәм яҡтыраҡ итеүҙә ҙур роль уйнаған оптимислыҡ һыҙаттарын тәрбиәләү нигеҙҙәрен психолог Регина ҒИЗЗӘТУЛЛИНА еткерә.

- Оптимистар - донъяға позитив мөнәсәбәт менән ҡараған кешеләр. Улар уңышһыҙлыҡты тынысыраҡ кисерә, ауырлыҡты еңелерәк үтә, киләсәккә ышаныслыраҡ ҡарай һәм һәр ваҡыт барыһының да яҡшы булырына шикләнмәй. Бындай кешеләр һирәгерәк ауырый һәм оҙағыраҡ йәшәй.