Бөгөнгө көндә хаҡлы ялда булған оло кешеләрҙең күптәре үҙҙәренең бала сағында уйнаған уйындарын яҡшы хәтерләйҙер. Элекке уйындарҙың байтаҡ ҡыналары минең дә иҫемдә. Шул ваҡыттарҙа бергә уйнап йөрөгән балалыҡ дуҫтарым да кисәгеләй күҙ алдымда. Бер нисә уйынды беҙгә башланғыс синыф уҡытыусыһы Ильясова Фирҙәүес Абуталип ҡыҙы (Баймаҡ районы Иҫке Сибай ауылында йәшәй) өйрәткәйне. Ә иң күбеһен, моғайын, бер-беребеҙҙән өйрәнгәнбеҙҙер. Бала саҡтағы күңелле мәлдәр оноторлоҡ түгел шул.

9 февралдә бишенсе саҡырылыш ҡала советының 23-сө саҡырылыш ултырышы үтте. Ҡала хакимиәте башлығы Ратмир Мәүлиевтың "Өфө ҡала округы хакимиәтенең 2022 йылғы эшмәкәрлеге, социаль-иҡтисади үҫеш йомғаҡтары һәм 2023 йылға төп бурыстар" тип аталған отчет сығышы көн тәртибенең төп мәсьәләһе булып торҙо.

6 февралдә Төркиәнең көньяҡ-көнсығышындағы көслө ер тетрәү бөтә Ер шарын дер һелкеткәндәй булды. Бындай 7,7 балл ҡеүәтле һәләкәт унда 1939 йылдан алып иң көслөһө булып сыҡты, уның һөҙөмтәһендә 8 февралгә 5 434 кеше һәләк булған, был һан сәғәтләп арта бара. Рәсәйҙең Новости агентлығы мәғлүмәттәре һәләк булыусылар һанын 7 меңдән ашты, тип хәбәр итә. 40 меңдән ашыу кеше һәр төрлө йәрәхәттәр алған.

Былтыр Рәсәй Президенты Владимир Путин мәктәптәрҙә тыуған төбәк тарихын уҡытыуҙың берҙәм ысулдарын әҙерләргә ҡушҡайны.

Башҡортостандың мәҙәниәт һәм сәнғәт өлкәһендәге ҡаҙаныштарын баш ҡала майҙансыҡтарында күрһәтеү изге традицияға әүерелде. Бына әле 29 ғинуарҙа Мәскәүҙә йәнә әһәмиәтле мәҙәни ваҡиға булды - Кино йортонда "Төньяҡ амурҙары" йәнһүрәтенең исем туйы уҙҙы.

Былтыр июлдә республика Башлығы Радий Хәбиров Башҡортостанда ойоштороласаҡ Евразия күсмән цивилизациялар музейы проекты менән таныштырҙы. Шишмә районы Турахан кәшәнәһе янында урынлаштырыуҙы күҙаллаған музей проекты сит ил һәм Рәсәй ғалимдары тарафынан оло хуплауға лайыҡ булды. Музей элекке ваҡыттарҙа Урал итәгендә, Ҡара диңгеҙ буйҙарында ниндәй күсмән халыҡтар йәшәүе, уларҙың көнитмеше, үҙҙәренән һуң ниндәй мираҫ ҡалдырыуҙары хаҡында бай мәғлүмәт туплаясаҡ, тип билдәләнә. Асыласаҡ музей тураһында Башҡортостан Республикаһының Күсемһеҙ мәҙәни мираҫ объекттарын һаҡлау һәм файҙаланыу буйынса ғилми-етештереү үҙәге директоры Данир ҒӘЙНУЛЛИН бәйән итә.

Бөгөнгө көндә мәҙәниәт, әҙәбиәт, ғөмүмән, рухиәт менән ҡыҙыҡһынған һәр кем "Замандаш" тип аталған проект хаҡында әҙме-күпме хәбәрҙарҙыр, моғайын. 2016 йылдан инеш алған үҙенсәлекле ҙур эштең башында Башҡортостан Республикаһының драматургия һәм режиссура Үҙәге директоры Әлиә Яхина, художество етәксеһе Зиннур Сөләймәнов һәм режиссер, шеф-драматург Сәрүәр Сурина тора.

Американың The Coca-Cola Company компанияһы етештергән был эсемлек Ҡытайҙа торба таҙартыу сараһы булараҡ һатыла башлаясаҡ. Илдең Аҙыҡ сифаты буйынса үҙәк комитеты билдәләүенсә, бындай һығымтаға фәнни тикшеренеүҙәр һөҙөмтәһе килтергән.

Йәмғиәттә төрлө сирҙәр күп булһа ла, табиптың "яман шеш" тигән хөкөмөн һәр пациент аяҙ көндө йәшен һуҡҡан кеүек ҡабул итәлер. Эйе, яман шеш киң билдәле һәм дауалауға ауыр бирелгән сир. Ошондай диагноз ҡуйылған икән, тәү сиратта, төшөнкөлөккә бирелергә ярамай, был - һауығыуҙың төп шарттарының береһе, ти Әбйәлил районы Асҡар район дауаханаһы онкологы Ренат МӘҺӘҘИЕВ. Ренат Таңатар улы менән ошо сиргә бәйле ҡайһы бер һорауҙарға яуап эҙләйбеҙ.

Былтыр ул "Электрогазета" ойошторған республика конкурсы йомғаҡтары буйынса "Халыҡ шәфҡәт туташы" исеменә лайыҡ булды. Ә халыҡ һөйөүе - ул иң юғары баһа, тимәк, уны беләләр, эшен баһалайҙар, хөрмәт итәләр. Кемдер, "мин белмәйем", тиеүе мөмкин, әммә был уның абруйын һис тә кәметмәй, киреһенсә, баҫалҡылығы тураһында ғына һөйләй. Сөнки бөгөнгө әңгәмәсебеҙ үҙе тураһында бик һөйләргә яратмаһа ла, ул - Афған, икенсе Чечня һуғышын үткән медицина хеҙмәткәре, хәрби ҡаҙаныштары өсөн Рәсәй Президенты Владимир Путин ҡулынан Маҡтау ҡағыҙы алған һәм хәрби наградаларға лайыҡ булған, тәүгеләрҙең береһе булып Луганск халҡына гуманитар ярҙам йыйыуҙы ойошторған һәм уны оҙатып йөрөгән кешеләрҙең береһе. Бөгөн ул Иглин районы үҙәк дауаханаһының рентген лабораторияһында шәфҡәт туташы булып эшләй. Шулай итеп, бөгөнгө әңгәмәсебеҙ - Роза ИСЛАМОВА.

Һуңғы осорҙа донъяла барған ваҡиғалар фонында бер туҡтауһыҙ ҡурҡып, "Нимә эшләргә?", "Артабан нимә буласаҡ?" тигән һорауҙар менән үҙен яфалап, хәүефләнеп йәшәүселәр күбәйҙе. Әгәр ҙә ошондай уйҙар тоҙағына эләгә барыуығыҙҙы тойһағыҙ, нимә эшләргә? Хәүеф тойғоһоноң сәләмәтлек өсөн ниндәй кире эҙемтәләре бар? Ошолар тураһында психолог Гүзәл ТӨХВӘТУЛЛИНА кәңәштәрен тәҡдим итәбеҙ.

Башҡорт телендә "ҡатын-ҡыҙ" тигән һүҙ бар. Был һүҙҙе телселәребеҙ хәҙерге башҡорт теленән урыҫсаға "женщина" тип тәржем иткән (женщина - ҡатын, ҡатын-ҡыҙ, жена - бисә, ҡатын; девушка - ҡыҙ, еткән ҡыҙ; девушки - ҡыҙҙар, ҡыҙ-ҡырҡын).

Күңел торошомдо, фекеремде аңлай, тойған дуҫым һәм коллегам булғанға ҡыуанам. Беҙ уның менән йәш саҡтан бер юлдан, бер йүнәлештә атлайбыҙ. Икебеҙ ҙә - башҡорт теле уҡытыусылары.

Һүҙҙе алыҫтаныраҡ башларға тура килә, мәҫәлән, ҡасандыр, беҙҙең эраға тиклем меңәр йылдар элек йәшәгән Ирландия иле хаҡында. Төньяҡ Европаның ҙур өлөшөн биләүсе был илдең атамаһы "Eire", йәғни "дәүләт" тигәнде аңлата. Бәхетһеҙлегенә күрә, ҡомһоҙ колонизатор, баҫҡынсы ил булып танылған Бөйөк Британия менән күрше булыуы Ирландияның яҙмышын хәл итә лә инде.

Шул тиклем матур бер спорт төрө тип әйтәйекме, борондан, ата-бабаларҙан килгән бик кәрәкле көнитмеш шөғөлө, һөнәрмәнлек тийәйекме уны - традицион йәйәнән уҡ атыуҙы үҙ итеүселәр ишәйә республикала. Олоһо ла, йәше лә, ир-егет тә, ҡатын-ҡыҙ ҙа ылыға хәҙер был һөнәрмәнлеккә. Ә инде балалар өсөн ул ысын мәғәнәһендә илһөйәрлек мәктәбенә әүерелә бара. Ишембай ҡалаһының Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге 2-се Башҡорт гимназия-интернатында, мәҫәлән, күп һанлы балаларҙан торған оло бер команда тупланған хатта. Хәбәрсебеҙ шул команданан Ғазинур, Ислам, Рамазан исемле малайҙарҙы ошо көндәрҙә Ғафури районында үткән "Еҙем-Фест. Рәсәй халыҡтары уйындары" төбәк-ара ғаилә-спорт фестивалендә ҡатнашҡан мәлдә фотоға төшөрөп алған.

Үткән йыл аҙағында Өфө Фән һәм технологиялар университетының башҡорт филологияһы, көнсығышты өйрәнеү һәм журналистика факультетында "Башҡорт яҙма әҙәбиәте" антологияһының исем туйы булды. Сарала Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты ғалимдары, М. Аҡмулла исемендәге башҡорт педагогия университеты уҡытыусылары, Өфө университетының ғалимдары ҡатнашты.

"Аҡыллы ир шул булыр: ҡулындағын алдырмаҫ,
Кеше һайын туҡталып,
Юҡ һүҙ тыңлап ҡаңғырмаҫ,
Барынан да бере шул:
Бөгөнгө эшен таңға ҡалдырмаҫ", - тигән боронғолар. Нәҡ шундай киләсәген бөгөн үк ҡайғыртҡан Белорет районы ир-егеттәре ошо көндәрҙә ҡор йыйҙы. Унда төбәктең һәр ауыл биләмәһенән килгән вәкилдәр РФ Дәүләт Думаһы депутаты, "Ир-егеттәр ҡоро" республика ойошмаһы рәйесе Зариф Байғусҡаров, Белорет районы хакимиәте башлығы Андрей Иванюта, "Ҡатай йыйыны"н ойоштороусы Рәнис Алтынбаев, "Киске Өфө" гәзитенең баш мөхәррире, "Ағинәй" йәмәғәт ойошмаһы етәксеһе Гөлфиә Янбаева һ.б. менән осрашты. Йыйын Белорет районының тау-урмандар ҡоршауында урынлашҡан хозур тәбиғәте, ихлас халҡы менән билдәле Манышты ауылында үтте.

-Туҡтағыҙ, - тине ул тулҡынланып, - Ҡасабала бер һуғыш ветераны йәшәй. Ул да өйөндә үҙаллы байтаҡ иҫке әйберҙәрҙе йыйған. Беҙҙең музейҙа булмаған нәмәләр унда булырға мөмкин. Беҙгә тапшырам тип алып килгәйне ул күп йылдар элек, ҡыҙыҡлы, кәрәкле әйберҙәрҙе алып ҡалдыҡ та, артығын кире үҙенә бирҙек. Сөнки, мәҫәлән, беҙҙә ун снаряд бар икән, ун беренсеһе нимәгә? Урын да сикле, бер үк экспонатты күпләп теҙеп һалыу ҙа әһәмиәтле түгел. - Ҡатынҡай аҡланғандай һөйләнеп, ветерандың адресын өйрәтеп, бер ара оҙатып барып, хушлашып тороп ҡалды.

Урам буйлап барған егет эргәһенән үтеп барыусылар араһында башланғыс кластарҙағы уҡытыусыһын танып ҡала. Ул бабай эргәһенә килеп:
- Һеҙ мине таныйһығыҙмы? Бәләкәй сағымда мин һеҙҙең уҡыусығыҙ булдым, - тип өндәшә.
- Эйе, иҫләйем. Мин бит һеҙҙе өсөнсө класта уҡытҡайным. Әле ҡайҙа, кем булып эшләйһең?

Беҙ, ғәҙәттә, көнләшеү, асыу, ҡайғырыу, ҡурҡыу кеүек психологик күренештәрҙе насар тойғолар иҫәбенә индерәбеҙ. Һәм ул тойғоларҙы төрлө юлдар менән булдырмаҫҡа тырышып, бала саҡтан уҡ уларға ҡаршы көрәшә башлайбыҙ.