Хәрби табип булып эшләгән дәүерҙәге ифрат шаян булған хеҙмәттәшемде - Богданов Виктор исемле медицина подполковнигын хәтерләйем. Невролог вазифаһын атҡарған был коллегам берәй спорт сараһы мәлендә мейе һелкенеүе, йәиһә тағы ниндәйҙер берәй травма алған һалдат йә офицерҙы госпиталгә алып килһәләр, уны ҡарай-ҡарай: "Спорттың тәнгә берәй файҙаһы булһа, йәһүдтәр турниктан төшмәҫ ине…" - тип һөйләнә торғайны. Оҙон араға йүгереү, һикереү ярышында бәғзе мәлдәрҙә кемгәлер насар булып китеүе - ғәҙәти күренеш. Әлеге Виктор Петрович: "Здоровый человек в спорте не нуждается, а больному - спорт противопоказан!" - тип тә көлдөрә ине.

Медицина фәндәре докторы, профессор Нәүфәл Заһиҙуллин ProUfu.ru баҫмаһына биргән интервьюһында коронавирустың икенсе тулҡыны булмаясағын белдерә.

Коронавирустың илебеҙгә һәм республикабыҙға ҡапыл килеп инмәүе, ошо ҡыҫҡа ғына ваҡытта ил, республика етәкселегенең ҡәтғи саралар күреүе һәм тыйыуҙар индереүе инфекцияның киң таралыуын тотҡарлап торорға ярҙам итте. Әммә бөгөн тыйыуҙарҙың яйлап ҡына йомшартыла барыуы уның бөтөнләй юҡҡа сығыуын аңлатмай, бары тик халыҡтың аңлылығына һәм уның үҙ сәләмәтлегенә битараф булмауына ышаныс белдерелә. Тәүге көндәрҙән үк сир менән көрәштең алғы һыҙығында булыусы табиптар ҙа һәр кемдең һаулығы - үҙ ҡулында икәнен ҡат-ҡат тылҡый. Бөгөнгө әңгәмәсебеҙ - Дим районында урынлашҡан 3-сө ҡала клиник дауаханаһының баш табибы, медицина фәндәре докторы Фәнил ШӘМИҒОЛОВтың тел төбө шуға ишаралай.

Сентябрҙә Асҡын районында республика кимәлендә "Шәжәрә байрамы" ойоштороласаҡ. Уның программаһына "Төньяҡ-көнбайыш башҡорттары" темаһына фәнни-ғәмәли конференция, шәжәрәләр, халыҡ кәсептәре, нәҫел ағасы темаһына балалар һүрәттәре күргәҙмәләре, "Ғаиләм - минең ҡәлғәм" республика конкурсының гала-концерты ингән. Халыҡ байрамы сиктәрендә шулай уҡ үҙенең шәжәрәһен төҙөүселәр араһында конкурс ойошторола. Унда теләгән һәр кеше, шулай уҡ мәктәп уҡыусылары ла ҡатнаша ала. Ҡатнашыу өсөн ғаризаны 20 авгусҡа тиклем ойоштороу комитетының gukrcnt@mail.ru электрон почтаһына "Шәжәрә байрамы 2020" билдәһе менән ебәрергә кәрәк. Ошо байрам тураһында хәбәр итеү беҙгә бер нисә кешегә "Ә һин шәжәрәңде беләһеңме?" тигән һорау бирергә сәбәп булды. Шулай итеп:

Белем биреү системаһынан киткәнемә байтаҡ ваҡыт үтһә лә, йыш ҡына институтты тамамлап, яңы эш башлаған йылдарым тураһында хәтирәләрем яңырып тора. Күптән түгел бер уҡыусымдың яҙмышын ишетеү ҙә күңелдә уйылып ҡалған дәрестәремдең береһен иҫкә төшөрҙө.

Ошо йылдың 1 июленән водителдәрҙең алкоголгә бәйлелеген асыҡлаусы яңы ҡағиҙәләр үҙ көсөнә инергә тейеш ине. Һуңғы осорҙағы иҫерек водителдәр ғәйебе менән кеше бәрҙереп үлтереү осраҡтары йышайып киткән мәлдә был ҡағиҙәләрҙең айырыуса кәрәкле һәм көнүҙәк булыуын иҫбатлап тороу ҙа артыҡтыр.

Элекке күршем менән һөйләшеү күңелемә тынғылыҡ бирмәй. Күптән осрашҡаныбыҙ юҡ ине. Хәл-әхүәл һорашып, тротуар уртаһында апаруҡ ваҡыт торҙоҡ. Ҡыҙы мәктәпкә барғас, бер-бер артлы ғына ике ул табып, ирен ҡыуандырғанын, өлкәненең быйыл 15-е тулғанын, кесеһенең бишенсене тамамлауын белдем.

Ҡояшлы иртә. Ҡала уртаһы булһа ла, һауа саф, таҙа тойола. Тын алыуы иркен, рәхәт. Төпһөҙ зәңгәр күккә һоҡланып килә торғас, аҡ яулығын килешле генә ябынған, балитәкле күлдәк кейгән инәй пәйҙә булды. Оло йәштәге был ҡатын элек тә урамда осрай торғайны. Иҫәнлек-һаулыҡ һорашҡас, унан йома хәйерен бирергә рөхсәт һораным.

Тау башынан ҡарап торам
Илаһи донъяға һоҡланып.
Шул илаһилыҡтың ҡотҡонайы
Китә күрмәһен, тип уйланып.

Тауҙарҙа, йылға буйҙарында мин яңғыҙ йөрөргә яратам, сөнки кеше менән йөрөһәң, уй уртаҡлана, фекер тарҡала. Үҙем тау ҡыҙырам, үҙем уйланам, баштағы уйҙарҙың осона сығырлыҡ түгел. Бергәләп уйлашһаҡ, асыш-табыштар күберәк булыр кеүек. Шуға, фекерҙәремде һеҙгә лә еткерәм.

ИЛГӘҘӘК ҠОШСОҠТАР

Яҙ йылы яҡтарҙан ҡайтҡан ҡоштар араһында иң көтөп алғаным - йылғыр ҡарлуғастар. Хәйер, ҡарлуғастарҙы һағыныусы бер мин генә түгелдер. Ни өсөн тигәндә, ҡарлуғас менән ысын йәй килә, ләйсән ямғырҙар яуа. Йылы ел иҫеп, шифалы ямғыр һибәләп үттеме - бар донъя күҙ алдында танымаҫлыҡ булып үҙгәрә лә китә. Унда-бында ышыҡ урындарҙа, тәрән үҙәктәрҙә күренгеләгән ҡар ҡалдыҡтары бөтөнләй юҡҡа сыға, йәш үлән йылдам күтәрелеп ер өҫтө йәшәрә, йоҡоларынан арына алмай торған ағастар ихласлап япраҡ яра башлай, сәселгән иген тиҙерәк шытып сыға. Игенсегә ҡыуаныс өҫтәлә. Шулай булғас, ҡарлуғастар бар мөхитте үҙгәртә түгелме? Үҙгәртә шул. Һәр хәлдә, миңә шулай тойола.

Кешегә күп төрлө хис-тойғолар менән бергә нәфсе тигән нәмә лә һалынған. Ошо нәфсе беҙҙе байыуға, күберәк табыш алыуға, артыҡ көс һалмай ғына килем табыуға этәрә. Һәм тап ошо ысулды финанс пирамидалары тәҡдим итә лә инде.

Сираттағы әңгәмәбеҙ Өфө ҡалаһының Ленин районы прокуроры урынбаҫары, юстиция советнигы Тимур Тимербай улы ҠӘЮМОВ менән.

Йәнәй ырыуының боронғо ерҙәре Ыҡ һәм Ағиҙел йылғаларының түбәнге ағымында, Иж һәм Чулман (Кама) йылғаларының ике яҡ яры буйлап байтаҡ майҙанды биләгән. Административ бүленеш буйынса ул территория Вятка губернаһының Сарапул өйәҙенә ҡарай, ә Ағиҙел йылғаһының Камаға ҡойған урынына яҡын ерҙәр Өфө губернаһының Минзәлә һәм Бөрө өйәҙҙәре сиктәрендә була.

"Башинформ" мәғлүмәт агентлығы фатир йәки шәхси йорт алырға теләүселәр өсөн кәрәкле барлыҡ мәғлүмәттәрҙе, Башҡортостанда льготалы ипотека, төрлө компенсациялар алыу шарттарын бер урынға туплап, файҙалы белешмә эшләне. Был программалар үҙ-ара бәйләнгән, мәҫәлән, тәүге иғәнә өсөн "Жилстройсбережения" аша 216 мең, 3 процентлы ауыл ипотекаһы, ә инде ғаиләлә өсөнсө бала тыуғанда кредитты ҡаплау өсөн 450 мең һум алыу мөмкинлегегеҙ бар.

Баш ҡалала үткән Беренсе Халыҡ-ара урбанистика форумы йомғаҡтары буйынса Өфө егете Эрик Королев үҙенең тәҡдимдәрен белдергән. Инициативаһын ул "Ҡурайҙың ете тажы - Өфөнө үҫтереүҙең ете тәҡдиме" тип атаған.

Баш ҡалабыҙ Өфөгә "Хеҙмәт ҡаһарманлығы ҡалаһы" тигән абруйлы халыҡ-ара исем бирелде. Дәүләт-ара герой-ҡалалар союзы президиумы шундай ҡарар ҡабул итте.

Һуңғы осор Рәсәй Дәүләт Думаһында бер килке йәнләнеү, уяныу билдәләре барлыҡҡа килгәндәй. Дөрөҫ, ҡыбырлай башлауҙарҙың үҙ сәбәптәре булыуы ла ихтимал. Думаға сираттағы һайлауҙар яҡынлашыуы, мәҫәлән. Шуға ла фракцияларҙың халыҡ алдында күренеп ҡалыу теләге аңлашыла. Ошоға тиклем ҡайһы партияның ниндәй проекттар һәм тәҡдимдәр менән сығыш яһауына туҡталып тормайыҡ инде, бының менән уларҙың пиар акцияларына мәрәй өҫтәмәйек. Ни тиһәң дә, бында күберәк коронавирус һабаҡтары үҙен белдерәлер. Бер ямандың бер яҡшыһы тигәндәй, күп кенә һабаҡтар күндерҙе был сир тормош ағышына. Айырыуса ошо ябай халыҡ тормошонан шыпа алыҫлаша төшкән элиталы чиновник ҡатламдары ла хатта "түбәндәге"ләргә яҡыная, улар хәленә инә барғандай тойола башланы. Закондарға һәм кодекстарға йышайып киткән төҙәтеүҙәр ҙә, асылда, ана шул яңы шарттарҙы, йәғни коронавирус эҙемтәләренән сығып яһалған һығымталарҙы кәүҙәләндерә бит.

Башҡортостандың баш ҡалаһы Өфөгә "Хеҙмәт ҡаһарманлығы ҡалаһы" исеме бирелде. Был яңылыҡ һеҙҙә ниндәй хәтирәләр һәм тәьҫораттар тыуҙырҙы?

Баш ҡалала тыуып үҫкән Башҡортостандың атҡаҙанған артисы, билдәле бейеүсе Урал Хәйрулла улы Мортазин Өфөгә бәйле хәтирәләре менән уртаҡлашты.

Сираттағы сәфәребеҙҙең маҡсаты - Балаҡатай районының Кәркәй ауылында күршелә генә йәшәгән ике улының ғаиләһенә таянып, ҡартынан ҡалған йортта бер үҙе йәшәп ятыусы, башҡорттарҙың, бигерәк тә балаҡатай ырыуы башҡорттарының кейеме тураһында мәғлүмәттәр, хәтирәләр һаҡлаусы Сания апай Усманова менән осрашыу ине.