Бөтәһе лә уҡырға тейеш башҡорт әҙиптәренең әҫәрҙәрен барлауҙы дауам итәбеҙ. "Киске Өфө" гәзите һәм "Бәйләнештә" социаль селтәрендәге "Башстатус" төркөмө ойошторған "Башҡорт китабы топ-100+" акцияһы шарттарына ярашлы, гәзит уҡыусыларыбыҙ һәм интернет селтәрендә яҙылған тәҡдимдәр буйынса исемлектең егерменсе пунктын билдәләнек. Артабан да фәһемле, зауыҡлы һәм башҡорт халҡының асылын сағылдырған китаптар/әҫәрҙәр исемлеген бергәләп тулыландырып бөтәйек! Бының өсөн үҙегеҙҙең тәҡдимдәрегеҙҙе редакция адресына хат менән йәки "Бәйләнештә" социаль селтәрендәге "Киске Өфө" гәзите төркөмөнә яҙып ебәрә алаһығыҙ.
Р. Ғарипов исемендәге 1-се Башҡорт республика гимназия-интернаты уҡытыусыһы Рәсимә Алламоратова Закир Һаҙыйҙың "Йыһанша хәҙрәт" повесын тәҡдим итә.
"XX быуат башы башҡорт әҙәбиәте менән танышҡанда шул осорҙоң билдәле прозаигы Закир Һаҙыйҙың "Йыһанша хәҙрәт" повесын кластан тыш уҡыу дәресендә өйрәнәбеҙ. Был әҫәр хәҙер мәктәп программаһына ла индерелә. Повесты ошо уҡ осорҙа ижад ителгән немец яҙыусыһы Генрих Манндың "Верноподданный" романы менән сағыштырыу бик ҡыҙыҡлы. Ике әҫәрҙең дә төп геройҙары белем алыу, тәжрибә туплау, йәғни шәхес булараҡ үҫеү юлында үҙ йөҙөн юғалта бара. Уларҙың шундай булып китеүендә тик үҙҙәре генә ғәйеплеме икән? Ошондай тирандар үҫтереүгә, тәрбиәләүгә уңайлы шарттар булдырған йәмғиәтте нисек баһаларға? Был һорауҙарға яуаптар табырға тырыша авторҙар. Яҙыусы үҙ заманынан бер ни тиклем алда бара. Ул киләсәк заман күҙлегенән бөгөнгө көндө тасуирлай, ябай кешеләр күрмәгәнде күрә, булыуы мөмкин булған ваҡиғаларҙы иҫкәртә. Генрих Манндың "Верноподданный" романы Германияла власҡа фашизм килеүен хәбәр итә, тип иҫәпләнһә, минең ҡарашҡа, Закир Һаҙыйҙың "Йыһанша хәҙрәт" повесы ла Рәсәйҙә коммунистарҙың диктатура системаһы ҡороу хәүефе тураһында иҫкәртә. Ике әҫәр ҙә был системаның ҡыйралышҡа дусар буласағына ишаралай. Дидерих Геслинг емеректәр араһында, еүеш күләүектә ултырып ҡалһа, Йыһанша хәҙрәт тә, кешеләр йөрәгенә шом һалып торған емерек, иҫке мәҙрәсә биналарын ҡалдырып, ғүмере ахырында ҡылған ҡылыҡтарының язаһын күреп, был донъянан китеп бара. Йыһанша хәҙрәттең системаһын үҙе үҫтергән тәрбиәһеҙ һәм булдыҡһыҙ холҡо юҡҡа сығара. Закир Һаҙый һәм Генрих Манн - ике быуат сигендә йәшәүсе яҙыусы, һәр береһе заман заңын, буласаҡ үҙгәрештәрҙе һиҙеп, кешелекте хаталарҙан һаҡларға тырышҡан шәхестәр. "Йыһанша хәҙрәт" повесы һәм уның авторы Закир Һаҙый заман шауҡымында онотолоп ҡалһа ла, XX быуат башында беҙҙең башҡорт мөхитен тасуирлап яҙған билдәле яҙыусы булғанлығын һәр быуын кешеһе белергә тейеш".
КИРЕ СЫҒЫРҒА
|