‭• Йәкшәмбе - 9 февраль көнөнөң төп яңылығы Владимир Путин менән Дональд Трамптың телефондан һөйләшеү факты булды. Дөрөҫ, "Интерфакс"ҡа һылтанып, Коммерсант.ру яҙып сығыуынса, Рәсәй Президентының матбуғат секретары Д.Песков ике ил президентының телефондан һөйләшеүен "булды" тип тә, "юҡ" тип тә әйтмәне. Һәр ваҡыттағыса, аныҡ ҡына аңлатма биреүҙән ялтанды. Дональд Трамп New York Post гәзитенә белдереүенсә иһә, Путин менән һөйләшеү булған һәм һүҙ Украина конфликтын көйләү хаҡында барған. Журналистарҙың аныҡлауҙы талап иткән һорауҙарына Трамп шулай уҡ өндәшмәй ҡалыуҙы хуп күргән. 10 февралдә Луизианаға эш сәфәрендә Трамп Рәсәй лидеры Владимир Путин менән "уңайлы бер ваҡытта" осрашыуға иҫәп тотоуын әйткән. РФ Дәүләт Думаһының халыҡ-ара эштәр буйынса комитеты рәйесе урынбаҫары Алексей Чепа белдереүенсә, ике президенттың телефон аша аралашыуына нигеҙләнеп, Трамп Зеленскийҙы Вашингтонға саҡыртып һөйләшергә ниәтләй, имеш.

Һәр заманда ил-йортҡа ауырлыҡ ишерелгәндә йә ниндәйҙер ҡатмарлы мәсьәләләрҙе хәл итергә кәрәк булғанда майҙанға зыялылар сыҡҡан. Уларҙың аҡылы, ялҡынлы телмәре яуға күтәргән, урынһыҙ сәбәләнеүҙәрҙән төңөлдөргән, ярһыуҙарҙы баҫҡан йә тоҡандырған. Бөгөнгө еңел булмаған осорҙа замандаш зыялыларҙың үҙ халҡына әйтер һүҙе ниндәй булыр?

Был турала бик күп яҙҙыҡ инде, әйтерһең дә, бөгөн башҡа мөһим проблемалар юҡ: эт темаһы менән ҡасандан бирле эт була әҙәм балалары. Ул ғына ла етмәй, хатта ки быйыл ғинуар урталарында Дәүләт Йыйылышы - Ҡоролтай һынлы Ҡоролтайҙа фатирҙа эт аҫрау буйынса... брифинг үткәрергә мәжбүр булдылар. Ғәҙәттә, көнүҙәк, мөһим мәсьәләләр буйынса ғына була торған был сараға эт мәсьәләһе менән мөрәжәғәт итергә нимә сәбәпсе булды һуң?

Өфө ҡалаһы хакимиәте башлығы Ратмир Мәүлиев журналистар менән матбуғат конференцияһы уҙғарҙы. Мэр иң тәүҙә ҡала хакимиәте бинаһында урынлашҡан Ситуация үҙәгенең баш ҡалабыҙҙың хәл-торошон ваҡытында белеп тороп, тейешле ҡарарҙар ҡабул итә алыу өсөн яңы мөмкинлектәр асыуы хаҡында һөйләп, оло экранда сағылдырылған ҡала күренештәренә, графиктар һәм диаграммаларға аңлатмалар бирҙе.

Был юлы Башҡортостандың атҡаҙанған артисы Гөлсөм БИКБУЛАТОВАға төбәнек өс һорауыбыҙҙы:

7-9 февралдә Өфөлә "Башҡортостан" дәүләт концерт залында I "Ел моңо" музыка һәм бейеү фестивале үтә.

Юҡҡа ғына сир ҙә, дауа ла ризыҡ аша инә, тимәгәндер боронғолар. Шуның өсөн бөгөн беҙгә, магазин кәштәләре төрлө ымһындырғыс тәм-томдан һәм төрлө ризыҡтан һығылып торғанда, бигерәк тә уяу һәм сәләмәтлегебеҙгә иғтибарлы булырға кәрәк. Сөнки яман аҙыҡ ашаһаң, ул яйлап һинең үҙеңде ашай башлай икәне бер кемгә лә сер түгел.

2024 йылдың октябрь аҙағында Өфөлә этнотуризм буйынса IV Халыҡ-ара форум үтте. Был - Башҡортостанда туризмдың йылдам үҫешен күрһәткән бер билдә. Һуңғы осорҙа республикабыҙ Ваҡиғалар туризмы өлкәһендә "Russian Event Awards" Халыҡ-ара премияһының I дәрәжәһенә өлгәште, шулай уҡ Тверь ҡалаһында үткән "Туристик сувенир" Бөтә Рәсәй конкурсында еңеү яуланы һәм "Йыл Маршруты" Бөтә Рәсәй туристик премияһына лайыҡ булды. Ғөмүмән алғанда, бөгөн был тармаҡ беҙҙең республикала һәм тотош Рәсәйҙә ҡеүәтле индустрия булараҡ формалашыу мәлен кисерә. Ошо хаҡта һәм үҙе етәкләгән ойошманың эшмәкәрлеге тураһында "Урал батыр" туроператоры" яуаплылығы сикләнгән йәмғиәттең генераль директоры Айгөл Рәсим ҡыҙы РӘХМӘТУЛЛИНА менән әңгәмә тәҡдим итәбеҙ.

Был көндәрҙә үҙенең ун биш йәшен билдәләгән "Ашҡаҙар" радиоһын хаҡлы рәүештә "Мәҙәни канал" тип атайҙар. Эфир тулҡындарында күңелгә хуш килерлек тапшырыуҙар, радио фонданан йыр һәм һүҙ сәнғәте өлгөләрен тыңларға һәм, әлбиттә, бөгөнгө ҡаҙаныштары тураһында тулы мәғлүмәт алырға була. Бына шундай рухи хазинаны туплау, халыҡҡа еткереү буйынса өҙлөкһөҙ эш алып барыла был редакцияла. "Ашҡаҙар" радиоһының баш мөхәррире Рәйсә Рәйес ҡыҙы ҠАЗБУЛАТОВАға бер нисә һорау менән мөрәжәғәт иттек.

Күҙ күреме арауығындағы хозурлыҡҡа һоҡланып, һәр ҡаяның, таштың, йылғаның атамаһын һорашып ултыра бирҙеләр хикмәтле ҡарт менән Буранбай. Береһе һабаҡ алған мөғәллим кеүек һорауын биреп тә өлгөрмәй, икенсеһе өлгөр шәкерт кеүек яуабын теҙә барҙы. Уларҙы ситтән күҙәтеп торған кеше булһа, моғайын да, асыҡ һауалағы һабаҡ тип тә нарыҡлар, тик был икәүҙең сабыйҙарса йылмайыуҙарын ғына аңлай алмаҫ ине.

Бөгөнгө әңгәмәсебеҙ - Өфө фән һәм технологиялар университеты профессоры, филология фәндәре докторы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре, башҡорт филологияһы, шәрҡиәт һәм журналистика факультеты деканы Гөлфирә Риф ҡыҙы АБДУЛЛИНА.

(Генерал-майор И.В. Чернов яҙмаларынан)

Граф В.А. Перовский
(1833-1842 йылдарҙа Ырымбур губернаторы булған).

Казак отрядтары ҡурсалаған солтан-хакимдарҙың ғәйепле барымтасыларҙы язаға тарттыра алырлыҡ көс-ҡеүәттәре булмай, һәм бындай маҡсатҡа өлгәшеү өсөн казак командалары йәлеп ителә.

Ни өсөн Рәсәйҙә батша индергән крепостной хоҡуҡты юҡҡа сығарған көндөң 100 йыллығын да, 150 йыллығын да билдәләп үтмәнеләр? Был даталар бит беҙҙән әллә ни йыраҡ та китмәгән - 5-6 быуын ғына алмашынған. Тимәк, был хәлдәр хан заманында түгел, ә бына-бына булған. Асығыраҡ күҙ алдына килтерер өсөн рус әҙәбиәтенән миҫал алайыҡ. Чеховтың атаһы ла, ҡартатаһы ла крепостной крәҫтиәндәр булған. Ҡартатаһы, көнбағыш майы һатып, хәлләнеп киткән һәм, 3 мең 500 һум аҡса түләп, алпауыттан үҙен һәм ғаиләһен һатып алған.

• Украина Ҡораллы көстәре, Рәсәй биләмәләренә һөжүм итеп, үҙҙәренең енәйәти-террористик ғәмәлдәрен башҡарыуҙан туҡтамай. 1 февраль кис нацистар Курск өлкәһе Суджа ҡалаһындағы граждандар объекты - өс ҡатлы интернат бинаһын ракета утына тотто. Бында күпселек өлкән йәштәгеләр, инвалидтар, сирлеләр һәм йортһоҙ тороп ҡалған йөҙгә яҡын кеше йәшәгән.

РФ Дәүләт Думаһы һигеҙенсе сессияның тәүге пленар ултырышында Әсәлек капиталы программаһын 2030 йылдың 31 декабренә тиклем оҙайтыу тураһында закон проектын беренсе уҡыуҙа ҡабул итте. Был хаҡта дәүләт органының матбуғат хеҙмәте хәбәр итә.

Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров баш ҡаланың "Әр-Рәхим" мәсетенең төҙөлөш майҙансығында булып, монтажлау һәм биҙәкләү эштәренең барышын баһаланы.

солоҡто айыуҙан һаҡлауҙың боронғо ысулдары

Солоҡсолоҡ - ул халҡыбыҙҙың тарихы. Сит тарафтарҙан килгән ҡунаҡтар был турала ихлас ҡыҙыҡһына. Ә беҙ, үҙ сиратыбыҙҙа, был шөғөл тураһында ғорурланып һөйләргә яратабыҙ. Әммә, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, ваҡыты менән яңылыш һөйләп тә ҡуябыҙ, буғай. Әйҙәгеҙ, әлеге һөйләшеүҙә солоҡто айыуҙан һаҡлау ысулдарына байҡау яһайыҡ.

Боронғо дини китаптарҙа (Тәүратта, Ҡөрьән-Кәримдә) әҙәми затты Аллаһы Тәғәлә бар иткән тигән мәғлүмәт бар. Тәүратта Аллаһ Әҙәмде ер туҙанынан (из праха земного) яһауы хаҡында әйтелһә, Ҡөрьән-Кәримдә тәү бабабыҙҙың балсыҡҡа бер тамсы һаҫыҡ (еҫле) һыу ҡушып хасил ителеүе тураһында бәйән ителә. Кешелек ул замандарҙа организмдың химик һәм биологик составы тураһында мәғлүмәтһеҙ булғас, ер туҙаны йә иһә балсыҡ, еҫле һыу төшөнсәләре ҡулланыла. Ғөмүмән, дини китаптар бик образлы тел менән яҙылған, беҙ уның беренсе ҡатын ғына күрәбеҙ. Ә ошо образлы мәғлүмәттәр артында ниндәй күренештәр, төшөнсәләр булыуын һәр кем асыҡлай алмай. Шуға күрә дини сығанаҡтарҙы бер әкиәти әҫәрҙәргә тиңләп ҡараусылар етерлек әле.

Рәсәй һәм Башҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы, яҙыусы-сатирик, журналист, Башҡортостандың атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре Венер ИСХАҠОВ ғүмеренең 30 йылын республика матбуғатына бағышлаған. Бер нисә китап авторы. Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры быйылғы 105-се юбилей миҙгелен Венер Айҙар улының "Йырланмаған йырым һин" повесы буйынса ҡуйылған спектакль менән асты. Ошо уңайҙан яҙыусыны әңгәмәгә саҡырҙыҡ.

Кәкере ҡайындар

Буранбайҙы Рәз тарафына оҙата барған Ихсанға Ишмөхәмәт сәсән шундай бурыс йөкмәткәйне. Улар Ҡыҙыл йылғаһынан Рәзгә барыһына ла таныш булған күс юлы буйлап түгел, тик бик аҙҙарға билдәле булған боронғо йәшерен һуҡмаҡтар аша һыбай үтергә тейеш. Ихсан ай яҡтыһында йөҙ аҙым самаһы алдараҡ алғасҡы булып бара, әгәр ҙә юлында эт-ҡош осраһа, кире борола һалып килеп, йә ҡорҡолдаҡ тауышы сығарып, Буранбайҙы иҫкәртергә бурыслы.