РФ Президенты Владимир Путин менән тура бәйләнеш быйыл 18-се тапҡыр булып үтте. 30 июнь иртәнге сәғәттәргә илдең төрлө төбәктәренән миллион ярымдан ашыу һорау килгәйне инде. Һорауҙарҙы "Мәскәү - Путинға" мобиль ҡушымтаһы аша теләгән һәр кеше бирә алды, был ҡушымта буйынса студия менән тура видеобәйләнешкә лә сығып булды. Шулай уҡ махсус сайт һәм телефон аша ла ебәрергә мөмкин булды.

"Киске Өфө" гәзитен уҡыусыларға килемле генә шөғөл хаҡында яҙып үткем килә. Үҙем ошо өлкәне ныҡлап өйрәнеп, эш башлағаныма бер йыл.

Билдәле булыуынса, теге йәки был халыҡтың мәҙәниәтендә, телендә, әхлаҡи-этик нормаларында, йәшәү тәртибендә, ышаныуҙарында тик уға ғына хас үҙенсәлекле билдәләр бар. Оҡшашлыҡтың сәбәптәре иһә бер осраҡта - халыҡтар араһындағы тарихи-генетик, икенсе осраҡта ижтимағи үҫештәге оҡшаш шарттар нигеҙендә яралған тарихи-типологик уртаҡлыҡ менән аңлатыла.

Май, июнь айҙарында һауа торошо беҙҙе былай ҙа ҡыуандырманы, өҫтәүенә, Өфө халҡы тап ошо мәлдәрҙә һулар һауаға интегеп, зар-интизар булды. Һауа инһен өсөн тәҙрәләрҙе асыр хәл дә юҡ: өйгә һаҫыҡ, зәһәр еҫ тула, химиямы был, канализация "хушбуйымы" - эт белә. Рәсми органдарҙан был хаҡта бер ниндәй белдереү-фәлән дә булманы тәү осор. Яман еҫ айырыуса Өфөнөң төньяҡ биҫтәһе Черниковкала, унан ҡала бөтөн райондарҙан да түбәнерәк уйһыулыҡта ятҡан Сипайловола ныҡ беленде: көкөрт ҡатышмаһына тартым, шул уҡ ваҡытта әсе төтөн һөрөмөн хәтерләткән һауанан ҡасыр урын юҡ, тәҙрәләрҙе шыплап ябып ҡуйырға тура килә.

VI Бөтә донъя фольклориадаһының символы булған башҡорт матрешкаларын "Ағиҙел" Башҡорт художество кәсептәре предприятиеһы етештерә. Ошо көндәрҙә унда ике меңдән ашыу ҡурсаҡтар ҡулдан биҙәлеп бөттө. Рәсәйҙең был күптән таныш символын "башҡортлаштырыу"ҙы кемдәр уйлап тапҡанын һәм кемдәр биҙәгәнен белешеү өсөн "Ағиҙел"дең хеҙмәткәрҙәре менән осрашып һөйләштек. Предприятиеның баш рәссамы Арыҫлан БИКБАЙ һәм дизайнер Эльмира ДӘҮЛӘТОВА бына нимәләр һөйләне.

Заман медицинаһында йүкә сәскәһенән яһалған төнәтмә һәм сәйҙәрҙе һалҡын тейеүгә бәйле ауырыуҙарҙы дауалағанда тирләтеүсе һәм тәндең температураһын төшөрөүсе сара булараҡ ҡулланырға кәңәш итәләр, шулай уҡ ауыҙҙы һәм тамаҡты сайҡау өсөн, ҡайһы берҙә гастрит менән яфаланғанда эсергә була.

Уйҙырмаларға - фашлама

Интернетта һәм ватсапта вакцина хаҡында әллә күпме уйҙырма йөрөй. Уларҙың авторҙарының медицинаға ла, вирус хаҡында белемгә лә һәм, ғөмүмән, фәнгә лә бер ниндәй ҙә ҡатнашлыҡтары юҡ, ти белгестәр һәм ошо уйҙырмаларҙың иң таралғандарына шундай аңлатма бирә.

Бөгөнгө юғары технологиялар заманында училище-техникум тураһында һүҙ сыҡһа, бәғзеләрҙең танау сирып ҡына ҡуйыуы ла мөмкин, сөнки хәҙерге ваҡытта бары тик юғары белем тураһындағы танытма ғына абруйлы һанала. Шул уҡ ваҡытта мәшғүллек хеҙмәттәренең базаһына күҙ һалһаҡ, унда тик эшсе профессиялары талап ителә. Тимәк, боронғолар "Һин дә мулла, мин дә мулла - атҡа бесән кем һала?" тигән һорауҙы белеп күтәргән - кемдер эшсе хеҙмәтен дә башҡарырға тейеш. Ғөмүмән, ҡулы эш белгәндәр тормошта бер ваҡытта ла юғалып ҡалмай, шуға ла ҡасандыр мәктәптәрҙә уҡ эшсе һөнәренә өйрәтеп, яңы тарих башланғанда был тәжрибә бөтөрөлһә, хәҙер иһә һәр яңылыҡ - ул онотолған иҫкелек, тигәнде хәтергә төшөрөп, ҡабаттан эшсе һөнәрҙәренә иғтибар арта, хатта "Йәш профессионалдар" чемпионаты уҙғарыла.

Хөрмәтле гәзит уҡыусыларыбыҙға ябайҙан булмаған яҙмышлы милләттәшебеҙ, төп һөнәре - табип, вазифаһы буйынса күп йылдар дәүләт хеҙмәткәре булып эшләгән, йөрәк ҡушыуы буйынса - һәүәҫкәр рәссам Мөнир Риза улы ӘБҮБӘКИРОВ хаҡында һөйләмәксемен. Уның күңел донъяһы һәм йәшәү рәүеше башҡалар өсөн дә асыш булыр, тип уйлайым.

Йәй балаларҙың баҡсаларҙан сығып, мәктәптәргә таралып китеү осоро. Һәм был мәл балалар өсөн дә, ата-әсәләр өсөн дә бик яуаплы ваҡыт. Тап мәктәпкә барып, мәктәп программаһы менән етди уҡый башлағас, балаларҙың күп кенә проблемалары асыла. Шуларҙың иң беренсеһе, ғәҙәттә, балаларҙың телмәр үҫеше. Асылда, был хәл мәктәптә генә асыҡланмай, ә баҡсаларҙа уҡ аңғарылып, тейешле алымдар ҡулланыла башлай. Тап бына шул хәлде асыҡлау һәм төҙәтеү хеҙмәтен алып бара ла инде Сибай ҡалаһының "Аҡбуҙат" балалар баҡсаһы уҡытыусы-логопеды Гөлдәр Йылҡыбаева. Һәм беҙ уның менән был мәшәҡәттең нескәлектәре хаҡында һөйләштек.

"Өләс, өләс, ниңә ул ҡолоған, амма бумайма хәҙел? Амма ашаһым килә, амма кәләк. Амма, амма…" Теле яңы ғына асылған һеңлемдең бәләкәй генә ҡулдары менән ҡороған алмағастың ботаҡтарын һелкетеп-һелкетеп илағаны бөгөнгөләй күҙ алдымда. Былтыр алмаларын күтәрә алмай ултырған алмағастарҙы, бәләкәй генә булһа ла, хәтерләүен әйт әле.

Башҡорт дәүләт филармонияһында баҡыйлыҡҡа күскән бер арҙаҡлы йырсыбыҙҙың хәтер кисәһенә барҙым. Тамаша залында... 38 кеше ултыра

Нимә булды беҙгә? Кемгә әйләндек беҙ? "Тел бөтә!" тип туҡтауһыҙ ҡысҡырабыҙ. Беҙҙе һәр ваҡыт кемдер ҡыҫа, ситләтә, кәмһетә, рәнйетә, йәнәһе... Беҙ һәр саҡ ғәйеплеләрҙе ситтән эҙләйбеҙ. Һәм, ғәҙәттә, хөкүмәтте, дәүләтте, етәкселәрҙе әрләйбеҙ. Тик... Кем беҙгә шул йырсының хәтер кисәһенә барырға ҡамасауланы? Кем беҙгә "Аҡбуҙат", "Аманат", "Шоңҡар", "Ағиҙел" журналдарына, "Башҡортостан", "Йәшлек", "Киске Өфө" гәзиттәренә яҙылырға ҡамасаулай? Кем? Глобалләшеү, интеграция, дәүләт, хөкүмәтме?

Башҡортостанда тыуып үҫеп, ҡасандыр "бәхет эҙләп" йә иһә башҡа сәбәптәр менән ситкә сығып киткән, сит ерҙәрҙә ғүмер иткән яҡташтарыбыҙҙың башҡорт йөҙлө, әммә үҙ телендә бер һүҙ ҙә белмәгән балалары - хәҙерге "этник башҡорттар" тип аталған милләттәштәребеҙҙең күплеге кемде борсомай? Күптәренең фамилия, исеменә, йөҙөнә ҡарап ҡына беҙҙең милләтебеҙ хаҡында фаразларға була. Ә сит яҡта ғаилә ҡорған ҡыҙҙарҙың хатта фамилиялары ла инде беҙҙекенә тап килмәй, исемдәр хаҡында әйтеп тораһы ла юҡ.

Бaлa килеш кeнә күңeлeмдә "Уҡытыусы булaм!" тигән уй яpaлғaндa, тaлпыныу мeнән был хыялымa aшҡынғандa, уҡытыусы һөнәpенең ҙуp яуaплылыҡ һәм oлo сабыpлыҡ тaлaп иткәнeн aңлaп тa eтмәй инeм әлe. Күҙ aлдымa бapы һәp көн aшҡынып мәктәпкә бapыуым, ундa киләсәккә өмөт мeнән бaғыусы бaлa күҙҙәpe ҡapшылaуы инe. Хыялым тopмoшҡa aшты: мин - уҡытыусы!

Өфөлә Рәсәй Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы, Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының почетлы академигы, филология фәндәре докторы, профессор Әҙһәм Рәхим улы Тенишевтың тыуыуына 100 йыл һәм филология фәндәре докторы, профессор, Салауат Юлаев ордены кавалеры Фирҙәүес Хисаметдинованың 70 йәшенә арналған "Диалектология. Этнолингвистика. Этимология. Мифология" тип аталған халыҡ-ара ғилми-ғәмәли конференция үтте. Уның эшендә республиканан, Мәскәү, Санкт-Петербург, Ҡаҙан, Новосибирск һ.б. ҡалаларҙан, Төркиәнән, Ҡаҙағстандан, Ҡырғыҙстандан, Үзбәкстандан академик учреждениеларҙың тел белгестәре, филологтар һәм уҡытыусылар ҡатнашты.

Ошо көндәрҙә баш ҡаланың Киров районында һабантуй форматындағы Йәйге уйындар-2021 үтте. Тәүге тапҡыр уҙғарылған был сарала ололар өсөн дә, балаларға ла ҡыҙыҡлы төрлө уйындар, оҫталыҡ дәрестәре, күргәҙмәләр, ярыштар ойошторолдо. Шуларҙың күбеһе Өфө башҡорттары ҡоролтайы ярҙамы менән М. Кәрим исемендәге 158-се Башҡорт гимназияһы тарафынан әҙерләнгән башҡорт ихатаһы эргәһендә тупланды. Айырыуса башҡорт халҡының боронғо һөнәрҙәрен тергеҙеү маҡсатында үткәрелгән "Ҡомартҡы" конкурсы иғтибарҙы йәлеп итте. Уны ойоштороусы 158-се Башҡорт гимназияһы директоры, Өфө ҡалаһы башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты ағзаһы Гөлназ Әхмәҙиева менән ошо бәйге тураһында һөйләштек.

Хәбәр ителеүенсә, 16 июнь Женевала Рәсәй президенты Владимир Путин менән АҠШ президенты Джо Байдендың тарихи осрашыуы бөтөн донъя йәмәғәтселеге һәм киң мәғлүмәт саралары иғтибарын йәлеп итте.

Мәктәп уҡыусылары Берҙәм дәүләт имтихандары тапшырыуҙы дауам итә. Һуңғы мәғлүмәттәргә ярашлы, әле республикала имтиханын 100 балға тапшырған 84 уҡыусы булыуы билдәле. Шул иҫәптән Р. Ғарипов исемендәге 1-се Башҡорт республика гимназия-интернаты уҡыусыһы Гөлназ Ишемғужина ике предмет - рус теле һәм химия буйынса иң юғары баһаға өлгәшкән. Уның синыфташы Гөлназ Байғужина география фәненән, Өфөнөң Ф. Мостафина исемендәге 20-се Башҡорт гимназияһынан Юлиә Хәлилова рус теле буйынса шулай уҡ 100 балл йыйған.

Сөйәл үләненең (чистотел) бер бик ҡыҙыҡлы үҙенсәлеге бар. Ул шунда уҡ ауырыуҙың сығанағын таба. Әгәр ҙә үләндең һутын йәки онтағын биологик актив нөктәгә урынлаштырһаң, ул үҙгәреп, сир сығанағына күсә.

Бөгөн килеп Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында тыл михнәттәрен үҙ иңендә татығандар тураһында күберәк һөйләнә, күберәк хәстәрлек күрелә башланы, ахры. Ошо көндәрҙә "Һуғыш балалары" тигән статус рәсми ҡабул ителеп, уларға ниндәйҙер ташламалар менән файҙаланырға мөмкинлек биргән танытмалар таратыла башланы. Шундай тыл ветерандарының береһе тураһында һүҙебеҙ.