Өфө биләмәһендә археологик ҡомартҡылар бихисап. Бөгөнгө көндә 102 ҡомартҡы билдәле. Улар араһында - боронғо туҡталҡа, ҡәберлек һәм башҡалар. Ҡыҙғанысҡа күрә, улар бик әҙ өйрәнелгән һәм күпселеге ҡала үҫкән ваҡытта, XVII быуаттан алып XX быуат баштарына тиклем, өлөшләтә йәки бөтөнләй юҡҡа сыҡҡан.

1936 йылдың йәйендә Башҡорт дәүләт медицина университеты корпусын (Ленин урамы, 3) төҙөгән ваҡытта 1,9 метр тәрәнлектә ир, ҡатын-ҡыҙ һәм бала ерләнгән өс ҡәберлек табылған. Бында 30-32 йәшлек ҡатын-ҡыҙ ерләнгән ҡәберҙә табылған әйберҙәр иң күбе: баш һәм өҫ кейемдәре, алтын медальондар һәм колт (баш кейеменә ҡуйылған биҙәүес), алтын йөҙөктәр һәм башҡалар.
Табылған уникаль ювелир әйберҙәр VI быуаттың беренсе яртыһы - VI быуаттың беренсе яртыһына ҡарай, тикшереүселәр билдәләүенсә улар Византия ювелир оҫтаханаһында эшләнгән, юстиниан йәки унан һуңғы осорға ҡарауы мөмкин. Юстиниан императоры идаралыҡ иткән осорҙа Византия хәҙерге Башҡортостан биләмәһенә киткән ҡәбиләләр менән тығыҙ бәйләнештә булған. Ул ҡәбиләләр, археологтар тарафынан "Турбаслы мәҙәниәте" итеп билдәләнелә. Ҡомартҡылар Башҡортостан Милли музейының "Ҡиммәтле металдар" фондында һаҡлана.

Фотола - медальондар һәм колт.
"Киске Өфө" гәзите, №22, 2023 йыл

КИРЕ СЫҒЫРҒА