6 сентябрҙә Баймаҡ районының Граф күле янында дүртенсе тапҡыр "Башҡорт аты" халыҡ-ара фестивале үткәрелә. Халыҡ-ара фестивалдә Белоруссиянан, Ҡаҙағстандан, Ҡырғыҙстандан, Азербайжандан һәм Берләшкән Ғәрәп Әмирлектәренән абруйлы ҡунаҡтар ҡатнаша.

"Кавалерист олатайым Шакиров Сәләх Шакир улының тап ошо ерҙә тәүге атлылар сафында хәрби әҙерлек үтеүе, һуңынан, ҡулына ҡорал тотоп, фашист илбаҫарҙарына ҡаршы көрәше күҙ алдына баҫҡандай булды", - тип уртаҡлашты үҙенең тәьҫораттары менән социаль селтәрҙә 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы музейында экскурсияла булған Гөлсибәр Шакирова.

Илназ алыҫ юлға сығыуҙарының сәбәбенә лә, атаһы һүҙҙәренең мәғәнәһенә лә аҙағынаса төшөнөп етә алмай әле. Атаһы әйләнгән һайын: "Ике айға ғына, йәме… Оҙаҡ түгел ул, Денис ағайың ял һайын килеп йөрөр. Яңы йылға алып ҡайтырбыҙ", - тип ҡабатлай ғәйепле төҫ менән.
Әсәһе лә оҙатҡанда:

Ҡулыма ҡәләм алырға улым менән булған бер һөйләшеү мәжбүр итте. Ул миңә ейәнемдең ҡылыҡтарын һөйләп ултырҙы ла, аҙаҡтан ғына: "Ислам (8 йәштә) миңә "Атай, ни эшләп һин миңә "улым" тип әйтмәйһең?" тип дәғүә белдерҙе бит әле", - тип өҫтәп ҡуйҙы. "Ә ниңә әйтмәйһең һуң, әйт, "улым", тип өндәш һәр ваҡыт. Тиҫтерҙәренә аталарының "улым" тиеүен ишеткәндер", - тип кәңәш иттем дә, уйға ҡалдым...

Үткән йылдарҙың береһен педагог һәм остаз йылы тип тә атағайнылар бит әле. Эйе, уҡытыусыларыбыҙҙы бер ҡасан да иғтибарыбыҙҙан төшөрөп ҡалдырырға тейеш түгелбеҙ шул. Уҡытыусының ниндәй булырға тейешлеге хаҡында, әлбиттә, күп яҙалар. Урта һәм юғары уҡыу йорттарында буласаҡ мөғәллимдәр әҙерләү эшендә ғүмер буйы эшләгән ғалимдарыбыҙ ҡулланған алымдар ҙа бихисап булыуына иманым камил. Үҙем уҡытыусы һөнәренән бөтөнләйгә алыҫ торам, әммә ошо хаҡта йыш ҡына уйланып алам. Бер аҙ фекерем менән дә бүлешмәксе булдым әле. Был һөнәр эйәләренең ҡайһылайыраҡ сифатта булырға тейешлеге хаҡында нәсихәт уҡырлыҡ кимәлдә түгелмен, әммә үҙемде элек мәктәптә уҡытҡан бәғзе бер ағай, апайҙар миҫалында уларҙы нисегерәк итеп күрергә теләүем тураһындағы ошо яҙмам гәзит уҡыусының күңеленә ятыр тигән өмөттәмен.

Август аҙағы, йәйге оҙон каникулдар ахыры булараҡ, мәктәпкә әҙерлек кеүек күңелле мәшәҡәттәрҙе лә үҙ эсенә ала. Тик "мәктәпкә әҙерлек" тигәндә арманһыҙ булып магазиндар ҡыҙырып, баланы баштан-аяҡ кейендереп, уңайлы биштәрҙе дәфтәр-ҡәләм менән тултырыу кеүек бурыстарҙы ғына күҙ уңында тотабыҙ. Хатта белгестәр уҡыу кәрәк-ярағы күпмегә төшкәнен йыл һайын яңынан иҫәпләп сығарырға ла йыбанмай. Өлкәндәрҙең иғтибарынан бер генә нәмә ситтә ҡала: бала үҙе мәктәпкә ниндәй күңел менән бара? Уны бер нәмә лә борсомаймы? Уны унда бер кем дә йәберһетмәйме? Ул һеҙгә бар нәмәне лә нисек бар, шулай һөйләйме? Һеҙ, атай-әсәйҙәр, тантаналы линейкаларҙа ҡыңғырауҙар зыңлағансы, балағыҙ менән буллинг һәм бындай хәлгә тарый ҡалғанда нимә эшләргә кәрәк икәнлеге тураһында һөйләштегеҙме әле?

Республика уҡыусылары халыҡ-ара олимпиадаларҙа йыш ҡына еңеү яулай. Мәҫәлән, Өфөнөң 58-се лицейын тамамлаған Тимур Ғарифуллин 2-9 августа Пекинда үткән яһалма интеллект буйынса халыҡ-ара олимпиадала еңеү яуланы. Ул юғары класс уҡыусылары араһында алтын миҙалға лайыҡ булды. Яҙын Тимур "Яһалма интеллект" буйынса милли технологик олимпиада (НТО) финалында еңгәйне. Республика инженер лицей-интернаты директоры Азамат ЯМҒЫРСИН ошондай уңыштарға булышлыҡ итеүсе факторҙар тураһында һөйләне:

Төбәктә 29 майҙан алып Башҡортостандың дәүләт автоинспекцияһы тарафынан балаларҙың руль артына ултырыуы мәсьәләһенә йәмәғәтселектең иғтибарын йәлеп итеү маҡсатында "Не рули, малай!" исемле акция бара.

Үткән аҙнала донъя хәлдәрендә сағыштырмаса тынлыҡ күҙәтелде, тип әйтергә булалыр, тик был Махсус хәрби операция барышына һис ҡағылмай, әлбиттә. ФедералПресс 24 августа хәбәр итеүенсә, РФ Ҡораллы Көстәренең "Үҙәк" ғәскәр төркөмө һөжүме һөҙөмтәһендә Днепропетровск өлкәһенең Филия тораҡ пункты азат ителде. Был ошо өлкәләге хәрби операция барышында мөһим аҙымдарҙың береһе булды, һәм ул төбәктә Рәсәй ғәскәрҙәре урынын нығытасаҡ.

Башҡортостан Республикаһының мәғариф министры Илдар Мәүлетбирҙин, Хөкүмәттә үткән аҙналыҡ оператив кәңәшмәлә сығыш яһап, яңы уҡыу йылына әҙерлек, уға бәйле төп күрһәткестәр менән таныштырҙы.

Был аҙнала Бөрөлә мәғариф буйынса республика август кәңәшмәһе үтте. Уның эшендә Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров, РФ Федерация Советының Фән, мәғариф һәм мәҙәниәт буйынса комитет рәйесе Лилиә Ғүмәрова, республиканың ҡала һәм райондары хакимиәттәре башлыҡтары, алдынғы педагогтар һәм мәғариф ветарандары ҡатнашты.

Илебеҙ еңел булмаған осор кисерә. Һәр осорҙоң үҙ батырҙары. Махсус хәрби операция башланыу менән ил мәнфәғәтен, Рәсәйҙең яңы төбәктәрендә йәшәүселәрҙе яҡлап сафҡа баҫҡан яугирҙар бөгөнгө көн геройҙары. Шулай уҡ алғы һыҙыҡтағы хәрбиҙәргә ҙур ярҙам күрһәтеүсе ирекмәндәрҙе лә һис шикһеҙ бөгөнгө дәүер геройҙары рәтенә индерергә мөмкин.

Баҡтиһәң, урманда ла ҡул аҫтындағы үҫемлектәрҙән икмәк бешереп була икән! Әлбиттә, бының өсөн билдәле шарттар булыуы мөһим.

Әбйәлил районы Амангилде ауылы егете, фермер хужалығы етәксеһе Ризуан Тимербулат улы РӘХМӘТОВ төбәктә үҙенең ғәҙәти булмаған акцияһы менән киң танылыу алды, ә акция үҙе ҙур ҡыҙыҡһыныу тыуҙырҙы. Акцияның үҙенсәлеге шунда: теләге булған һәр кем махсус иҫәпкә күпме мөмкинлеге бар, шул тиклем аҡса күсерә, ә фермер, үҙ сиратында, күскән аҡса иҫәбенә Магнитогорск ҡалаһы баҙарында һөт продукцияһын оло йәштәгеләргә бушлай тарата. Был проект өлкән быуынға ярҙам итеүҙән тыш, фермерлыҡтың заманса, инновацион һәм социаль йүнәлешле бизнес булыу мөмкинлеген дә асыҡ күрһәтә. Бөгөнгө әңгәмәсебеҙ - фермер Ризуан РӘХМӘТОВ.

Аҡъярҙың мәҙәниәт һәм ял итеү паркында шаулап-гөрләп төбәк-ара "Ҡорот-FEST" этнофестивале үтеп китте. Милли һулыш менән һуғарылған сара Хәйбулла ерендә 10-сы йыл уҙғарылды.

* * *

"Эврика!" Бала саҡтан күңелдәргә тылҡып һеңдерелгән был ят һүҙ Мотаһарҙыҡында шундуҡ башҡортсаға әйләнде: "Әһә, таптым бит, әй!"

30 июлдә Бөтә донъя кеше менән сауҙа итеүгә ҡаршы көрәш көнө билдәләнде. Нисек кенә сәйер тойолмаһын, хәҙерге заманда ла кешене ирекһеҙләп эшләтеү, хатта ҡоллоҡта тотоу осраҡтары бар әле.

XVIII - XIX быуат рус ғалимдары үҙҙәренең хеҙмәттәрендә баш ҡалабыҙ Өфө тураһында байтаҡ ҡыҙыҡлы мәғлүмәттәр килтерә. Шул ғалимдарҙың береһе - күренекле рус тарихсыһы, географы, иҡтисадсы һәм этнографы Петр Иванович Рычков (1712 - 1777).

Шәйех Зәйнулла бин Хәбибулла Нәҡшбәнди дин әhеле остазы ғына түгел, уны беҙ шағир мөнәжәтсе лә итеп беләбеҙ. Беҙ йәш ваҡытта халыҡ араhында уның фәлсәфәүи вәғәздәрен, мөнәжәттәрен көйгә hалып, табындарҙа hөйләй hәм йырлай торғайнылар. Уны оло hәм кесе ҡарый, тип йөрөтөлгән Әүеш ауылы аҡhаҡалдары Нурислам hәм Әүбәкер көйгә үк hалып әйтер булған. Улар икеhе лә - Зәйнулла ишандың шәкерттәре. Олоhо - 1890, ә кесеhе 1896 йылғы самаhы. Кесеhе алтмышынсы йылдарҙан hуң әле тере ине.

Туғандарым менән, яҡты донъя менән хушлашҡандай булып, каптерка ишеген асып инеүем булды, мине унда ярым ҡараңғылыҡ һәм танауға бәрелгән тәмле аш-һыу еҫе ҡаршыланы. Бәй, каптерканың уртаһында ишеккә ҡарай һуҙып ултыртылған тар ғына өҫтәл артында мәжлес бара, имеш. Дембелдәрҙе оҙатыу тантанаһына йыйылғандар икән. Табын өҫтәлендә юҡ нәмәнең үҙе юҡ: итле ризыҡтарҙан, йәшелсә-емештән өҫтәл һығылып тора, көньяҡ коньяктары ла күренә. Өҫтәл артында ултырыусы грузиндар, әрмәндәр, гагауздар, тажиктар, ҡаҙаҡтар, чечендар, әзербайжандар үҙ телдәрендә гөбөр-гөбөр килә. Миңә иғтибар итеүсе лә юҡ...