Редакциябыҙҙың сираттағы ҡунағы - "заман толпарын" ауыҙлыҡлап алып, уны үҙенә хеҙмәт иттереүгә өлгәшкән арҙаҡлы ир-егеттәребеҙҙең береһе Хәлим ӘЙҮПОВ. Хәлим Ғайса улы баш ҡалала шәхси автомәктәптәр асып ебәреүсе беренсе башҡорт. Уның белгәндәре һәм кәңәштәре, тормошҡа ҡарашы һәм уны ҡабул итеүе, йәшәйеше һәм эшләгән эштәре - үҙе бер тәрбиә мәктәбе.

"Тарихсыларҙың тарихты дөрөҫ итеп яҙыу кеүек ауыр эше бар. Ышаныслы тарих йәки хәҡиҡәт бик күп тарихи мәғлүмәттәрҙе үтә нескә иләк менән иләгәндән һуң ҡалғандарҙан ғына хасил була ала", тигән Әхмәтзәки Вәлиди. Тарихты һәм тарихсының ролен юғары баһалаған һүҙҙәренә раҫ итеп, ғалимдың башҡорттарҙың тарихы һәм этнографияһы буйынса хеҙмәттәренән өҙөк тәҡдим итәбеҙ.

Көтөп алынған сабыйҙың донъяға килеүе һәр бер ғаилә өсөн иң иҫтәлекле һәм дә шатлыҡлы ваҡиғаларҙың береһелер ул. Малаймы, ҡыҙмы - берҙәй ҡыуаныслы. Ә беҙҙең башҡорт ирҙәре малайлы булһа, уғата ҡыуана, шатлығы эсенә һыймай, дуҫ-иштәре алдында маҡтанып та ебәрә. Ул үҫтерәсәк атай булып киткәс, ир-ат үҙен мәртәбәлерәк итеп тоя шул. Малайҙар ысын ир булып үҫһен өсөн уларҙың тәбиғәтенә ярашлы тәрбиә биреү ҙә мотлаҡ. Ошо юҫыҡта, бигерәк тә йәш, тәжрибәһеҙ ғаиләләр ярҙамға мохтаж. Һөнәрем буйынса педагог-психолог булғас, ошо хаҡта байтаҡ ҡына ғилми хеҙмәттәр менән танышып, коллегаларым менән фекер алышып, малайҙар тәрбиәләүҙә йыш ҡабатланып торған төрлө ғәмәли ситуацияларға анализ бирергә лә тура килә ине. Ошо нигеҙҙә минең үҙ-үҙемә биргән һорауҙарым тыуҙырған фекер-яуаптар һеҙҙе лә ҡыҙыҡһындырыр, тип ышанам.

2010 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, баш ҡалала 1 172 287 башҡорт йәшәй. Милләтте сығышы (ауыл, ҡала), белеме (урта, юғары), дине (динле, динһеҙ), ырыуы һәм башҡа күрһәткестәр менән бүлгеләргә ярамаһа ла, "Өфө башҡорто" рубрикаһында баш ҡала башҡортоноң типаждарын асыҡларға тырышыуыбыҙ. Бөгөнгө ҡунағыбыҙ - инженер, техник фәндәр кандидаты, яҙыусы, БР Хөкүмәтенең Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премияһы лауреаты Радик ВАХИТОВ.

Үҙәк Совет власы менән Башҡорт хөкүмәте араһында Башҡорт Совет автономияһы тураһында килешеүгә 100 йыл тулыуҙы һәм 2020 йылда Башҡортостанда Бөтә донъя фольклориадаһы үткәреләсәген күҙ уңында тотоп, Бөтөн донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты Урал батырға һәйкәл ҡуйыу идеяһы менән сыҡты. Шул уңайҙан, Башҡортостан ГТРК-һының медиа-үҙәгендә матбуғат конференцияһы үтте. Унда Ҡоролтай ҡарамағында ошо маҡсатта ойошторолған, составына телселәр, тарихсылар, философтар, башҡа белгестәр ингән эш төркөмө ағзалары ҡатнашты.

Яңыраҡ ҡына урамда үҙемдең бер танышымды осратып, хәл-әхүәлдәр тураһында һөйләшеп торҙоҡ. Ул иренең эсеүҙән туҡтай алмауы, ғаиләлә шул арҡала ыҙғыштар тыуыуы тураһында зарланып алды. Улының шәп кенә итеп атаһын "аҡылға ултыртыуы" тураһында ла һөйләп китте ул. "Миңә һинең улың йәл, нисек итеп ул үҙ атаһына ҡул күтәрә алды һуң?" - тигән һорауыма ул: "Атаһы үҙе ғәйепле бит, улым мине яҡлап шулай итте", - тиеүенә аптырай ҡуйҙым.

Өфөлә "Урал батыр" эпосына арналған һәйкәл барлыҡҡа килеүе ихтимал. Бындай башланғыс менән Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы сығыш яһаны. Ваҡиғаны ике датаға - Башҡортостан автономияһының 100 йыллығына һәм 2020 йылдағы Бөтә донъя фольклориадаһына тура килтереү күҙ уңында тотола.

Республиканың дәүләт тәбиғәт ҡурсаулыҡтары һәм айырым һаҡлауға алынған тәбиғәт территориялары дирекцияһы быйылғы Экология һәм айырым һаҡлауға алынған тәбиғәт биләмәләре йылына арнап, "Ҡурсаулыҡлы Башҡортостан - Тыуған илем" тип аталған ситтән тороп республика викторинаһы үткәрә.

Һәр кем донъяға үҙ ише менән тыуа, беҙҙең өсөн быны Юғарыла хәл итәләр. Ергә килгәндәрҙең бурысы бер-береңде яңылышмай эҙләп табыу, таныу. Ләкин иң ҡыйын өлөшө тап ошолар.

Хәҙер инде хаҡлы ялдағы хәрби табип булараҡ, һаулыҡ һаҡлау өлкәһендә эшләгән коллегаларым һәм гәзитебеҙҙе уҡыусылар менән бер аҙ бүлешәһе эс серҙәрем бар. Кеше һаулығы, бәғзе ваҡытта хатта ғүмере менән бәйләнгән ошо һөнәргә һәм табиплыҡ бурысына ҡығылышлы был мәҡәләмдә үҙем менән булған ҡайһы бер ваҡиғалар тураһында бәйән итмәксемен.

Күптәр йүгереүҙең файҙалы икәнен белә, әммә әүҙем йәшәү рәүешенә ылығырға ынтылмай. Йүгергән мәлдә тәндең бөтөн төп мускулдары эшләй, ҡан әйләнеше системаһы нығый, хатта ҡандың кислород һәм биохимик составы ыңғай яҡҡа үҙгәрә. Йүгереү кәйефте лә күтәрә.

Һуңғы йылдарҙа, бигерәк тә йәштәр араһында, Изге Валентин йәки Ғашиҡтар көнөн билдәләү ғәҙәткә инеп китте. Был байрам Европала XIII быуаттан үткәрелә башлаһа, беҙҙең илдә 1990 йылдарҙа ныҡлап тамыр йәйҙе. Бөгөн Изге Валентин көнөн билдәләүҙән хатта мәктәп уҡыусылары, балалар баҡсаһы тәрбиәләнеүселәре лә ситтә ҡалмай. Улар төрлө бүләктәр әҙерләй, мөхәббәт тураһында шиғырҙар ятлай, кисәләр уҙғара.

"Башҡортостанда Экология һәм айырым һаҡланған тәбиғәт территориялары йылының планына атмосфераны, һыу объекттарын, ер аҫты байлыҡтарын, үҫемлектәр һәм хайуандар донъяһын һаҡлау, шулай уҡ халыҡтың экологик мәҙәниәтен күтәреү буйынса 118 пункт инде", - тине тәбиғәт менән файҙаланыу һәм экология министры Илдар Һаҙыев "Башинформ" мәғлүмәт агентлығында журналистар менән осрашыуҙа.

Бөгөн мәғлүмәт сараларының ниндәйе генә юҡ. Уларҙың барыһына ла ныҡлы иғтибар биреп бөтөп тә булмай. Шулай ҙа һәр кемдең үҙ иткән, күңеленә яҡын булған ниндәйҙер баҫмаһы йәки тапшырыуы була. Эше тығыҙ булғанда ла шул тапшырыуҙарҙы ҡарарға, аҡсаһы етмәгәндә лә шул баҫмаларға яҙылырға тырыша ундайҙар.

Февраль башында Өфө ҡала округы хакимиәте башлығы Ирек Ялалов етәкселегендәге рәсми делегация Астана ҡалаһына барып ҡайтты. Сәфәр маҡсаты Өфө менән Астана араһында туғандашлыҡ булдырыу, ошо хаҡтағы меморандумға ҡул ҡуйыу ине. 3 февралдә Ирек Ялалов менән Астана ҡалаһы хакимы Асет Исекешев документҡа ҡултамғаларын һалып, ниәттәрен нығытты.

"Башҡорт китабы топ-100+" акцияһына килгән тәҡдимдәр, ниһайәт, күбәйә башланы. Тиҙ арала һәр быуын башҡорто уҡырға тейешле китап/әҫәрҙәр исемлеген гәзит уҡыусылар ярҙамы менән теүәлләп, билдәләп бөтөргә өмөт итәбеҙ.

"Тарихсыларҙың тарихты дөрөҫ итеп яҙыу кеүек ауыр эше бар. Ышаныслы тарих йәки хәҡиҡәт бик күп тарихи мәғлүмәттәрҙе үтә нескә иләк менән иләгәндән һуң ҡалғандарҙан ғына хасил була ала", тигән Әхмәтзәки Вәлиди. Тарихты һәм тарихсының ролен юғары баһалаған һүҙҙәренә раҫ итеп, ғалимдың башҡорттарҙың тарихы һәм этнографияһы буйынса хеҙмәттәренән өҙөк тәҡдим итәбеҙ.

Өфө ябай ҡала түгел, ул - Башҡортостан Республикаһының баш ҡалаһы, арҡа һөйәге. Беҙҙең йәшәйешебеҙ, яҙмышыбыҙ, тын алышыбыҙ унда ҡабул ителгән ҡарарҙарға, закондарға, унда урынлашҡан идара ойошмаларына, унда эшләгән етәкселәргә, унда йәшәгән кешеләргә, унда һөйләнгән һүҙҙәргә, хатта ундағы мәҙәниәт, сәнғәт, әҙәбиәт торошона ла бәйләнгән. Шуға ла, баш ҡала гәзите булараҡ, беҙ Өфөбөҙҙөң һулышын, тормошон сағылдырырға, уның тураһында бар Башҡортостаныбыҙға һөйләргә тырышабыҙ ҙа инде. Шәхестәребеҙ менән дә даими таныштыра торабыҙ, яңы рубрикабыҙҙа күрһәтәсәк шәхестәрҙе быға тиклем дә яҙғаныбыҙ булғандыр. Хәҙер инде улар менән ошо рубрикалағы сығыштары аша яңыса, яңы күҙлектән, тик Өфө башҡорто булараҡ танышырһығыҙ. Шулай итеп, таныш булығыҙ: СССР-ҙың халыҡ артисы, М. Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры актрисаһы Гөлли МӨБӘРӘКОВА. Өфөнөң почетлы гражданы.

М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты 2016 йылда Рәсәйҙең классик юғары уҡыу йорттары араһында ун етенсе урынды биләгән. Юғары квалификациялы педагогтар әҙерләүсе уҡыу йортоноң республикабыҙ өсөн иң әһәмиәтле йүнәлештәренең береһе, ул, әлбиттә, башҡорт филологияһы. Университеттың ойошторолоуына 50 йыл тулған был көндәрҙә филология факультетында белем алған студенттар Айтуған Йәнбирҙин, Айбулат Сәсәнбаев һәм Байрас Азаматов менән әңгәмәләшеп алдыҡ.

"Башҡорт китабы топ-100+" акцияһына килгән тәҡдимдәр, ниһайәт, күбәйә башланы. Тиҙ арала һәр быуын башҡорто уҡырға тейешле китап/әҫәрҙәр исемлеген гәзит уҡыусылар ярҙамы менән теүәлләп, билдәләп бөтөргә өмөт итәбеҙ.