1961 йылда күп балалы һәм аҙ тәьмин ителгән ғаиләләрҙә тәрбиәләнгән, етем балаларға ярҙам итеү ниәтенән асылған һигеҙ йыллыҡ 4-се мәктәп-интернат 1965 йылда БАССР Министрҙар Советы ҡарары менән Республика урта һынлы сәнғәт мәктәп-интернаты итеп үҙгәртелә. Был уҡыу йортонда Башҡортостандың төрлө төбәктәренән йыйылған һәләтле 420 уҡыусы белем алған. Ошо уҡыу йорто нигеҙендә 1994 йылда Республика һынлы сәнғәт гимназия-интернаты булдырыла һәм Ҡасим Асҡар улы Дәүләткилдиев исеме бирелә.

Башҡортостан Республикаһы Башлығы Рөстәм Хәмитовтың баш ҡала гәзиттәренә биргән интервьюһында республиканың 100 йыллығына арнап 100 объект төҙөү йәки реконструкциялау тәҡдиме уңайынан гәзиттә һорау алыу үткәргәс, халыҡтан матур, фәһемле фекерҙәр яуа башланы. Улар бөгөн барыбыҙҙы ла борсоған мәсьәләләрҙе күтәреүе менән дә әһәмиәтле. Шуға күрә, яңы рубрикабыҙға үҙегеҙҙең районығыҙҙа, ауылығыҙҙа, ҡалағыҙҙа, Башҡортостандың баш ҡалаһында ниндәй объекттар төҙөлөүе, реконструкцияланыуы мөһим икәнлеген күтәреп сыҡҡан тәҡдимдәр көтәбеҙ.

"Киске Өфө" гәзитен тәүге тапҡыр алып уҡығас уҡ ул үҙенең халыҡсанлығы менән күңелде арбаны. Был баҫмала һәр башҡортҡа яҡын темалар яҡтыртыла, һәр кемде борсоған һорауҙарға яуаптар табырға мөмкин. Бигерәк тә рухи тәрбиә, әҙәп-әхлаҡ, үҙ йолаларыбыҙ һәм тарихыбыҙға ҡағылышлы мәҡәләләр фәһемле.

"Киске Өфө" гәзитенең "Бәйләнештә" социаль селтәрендәге "Башстатус" төркөмө менән берлектә иғлан иткән "Башҡорт китабы топ-100+" акцияһына ҡушылған уҡыусыларыбыҙҙың тәҡдимдәрен һәр һанда күрһәтә киләбеҙ. Бөтәһе лә уҡырға тейешле китаптар исемлеге яйлап үҫә бара. Әлегә ул бына ниндәй:
1. "Урал батыр" башҡорт халыҡ эпосы
2. М. Аҡмулланың шиғырҙар йыйынтығы
3. Ҡол Ғәли "Йософ ҡиссаһы"
4. Ризаитдин Фәхретдин "Нәсихәттәр"
5. Ғайса Хөсәйенов "Тормош" һәм "Донъя" парсалар китаптары
6. Шәйехзада Бабич, "Ғазазил" поэмаһы, шиғырҙар.
7. Зәйнәб Биишева "Кәмһетелгәндәр" трилогияһы
8. Һәҙиә Дәүләтшина "Айбикә" повесы
9. Әхмәтзәки Вәлиди "Хәтирәләр"
10. Һәҙиә Дәүләтшина "Ырғыҙ" романы
Киләһе хат авторы - Рәфҡәт Һибәтуллин, Стәрлетамаҡ ҡалаһы:

Бөгөн бесәнгә ҙур машина менән барырға булдым әле. Көндөҙ бер аҙ сабып, ә инде кискеһен бер нисә күбәне тейәп алып ҡайтырға ине иҫәп. Ауылдан өс-дүрт саҡрым ара үткәс, юл ситенән йүгереп барған йәш егетте ҡыуып еттем. Һай-һай, бесәнгә ныҡ ашыға был егет, тиҙлеген иң юғарыһына һалып алған да, саң-ҡойон уйнатып елдерә генә!

Салауат Юлаев исемендәге Дәүләт премияһына тәҡдим ителеүселәр исемлегендә яҙыусы Гөлнур Яҡупова ла бар. Уның менән уҡыусылар араһында киң танылыу яулаған "Ҡатындар" трилогияһы хаҡында әңгәмәләшәбеҙ:

Трилогия "Ҡатындар" тип аталһа ла, әҫәрҙә ир-ат образдары ла бихисап, хатта тигеҙ бер нисбәттә бирелгән дә һымаҡ?

- Ысынлап та шулай. Был һорауҙы миңә осрашыуҙарҙа уҡыусыларым да биргеләй. "Һеҙ бит ирҙәрҙе илатырлыҡ әҫәр яҙғанһығыҙ. Ниңә беҙ тормош ауырлығын ҡатын-ҡыҙ иңенә һалабыҙ икән?"- тине бер уҡыусым, ир затынан. Икенсе берәүһе интернеттан хат һалды: "Ҡатыным донъяһын онотоп, төн йоҡламай уҡығас, ниндәйерәк китап был, тип күҙ йүгертеп кенә алырға иткәйнем, айырыла алмай, тотош уҡып сыҡтым. Ғәжәп иттем: Ватан һуғышы, афған, чечня ваҡиғалары, Әхмәҙин - Бүреһуҡҡан ҡарт, Сәмиғуллин, Әмин абый, ә төп героиня Нурияның тормош юлдашы Фатих, ә тағы фельдшер Әүхәт, тағы... Һанап та бөтөрөрлөк түгел ир-ат образдарын да!"

Зөһрә Бураҡаеваны һәләтле кинодраматург, республика кимәлендә үткән күп тамашаларҙың, эстрада концерттарының юғары кимәлдәге сценарийҙар авторы, яҙыусы, тәржемәсе, шағирә итеп беләбеҙ. Ул ижад иткән әллә күпме проекттар, тормошҡа ашырған идеялар, ижади башланғыстарға этәргән фекерҙәрҙе һанаған ғына кеше юҡтыр. Уның йәшәйеше беҙҙең рубриканың төп асылына ла тура килә: милләтебеҙгә бынамын тигән балалар үҫтерә. Гәзит уҡыусыларыбыҙға халҡыбыҙҙың тағы ла бер һәләтле ҡыҙҙарының береһе менән әңгәмә тәҡдим итәбеҙ.

1920 йылдың 27 мартында хәрби комиссариаттың сәйәси-ағартыу идаралығы Башҡортостандың хәрби частары һәм учреждениеларына йома көнөн ял тип иғлан итеүҙе һорап, Башҡорт хөкүмәтенә (Башревкомға) мөрәжәғәт итә: "Прошу рассмотреть вопрос о еженедельном дне отдыха для войсковых частей, находящихся на территории малой Башкирии т. к. большинство гарнизона и башчастей состоит из башкир, прошу Вашего распоряжения об отдаче приказа, что войсковые части и учреждения Б.С.Р. должны праздновать пятницу"14.

Белем усаҡтарында яңы уҡыу йылына ҡыҙыу әҙерлек тамамланып килә. Мәғариф буйынса үткәрелгән Бөтә Рәсәй һәм республика кимәлендәге август кәңәшмәләрендә иң актуаль проблемалар уртаға һалып тикшерелде, хәл итеү юлдары барланды. Кәңәшмәләрҙең һөҙөмтәһе, киләһе уҡыу йылына ҡуйылған маҡсаттар тураһында педагогтарҙың үҙҙәренән һораштыҡ.

Торлаҡ төҙөү күләме буйынса уңышлы 10 төбәк иҫәбенә ингән эре ҡалалар өсөн "алданған өлөшсөләр" проблемаһы бөгөн дә көнүҙәк булып ҡала. Төҙөлөп ятҡан йортта фатир алырға ниәт итеп, мутлашыусылар ҡулына эләкмәҫ һәм алданыусылар исемлеген тулыландырмаҫ өсөн нимә белергә кәрәк?

"Киске Өфө" гәзитенең 34-се һанындағы "Тураһын әйткәндә..." рубрикаһында баҫылып сыҡҡан "Осон осҡа ялғарғамы, лайыҡлы эш хаҡы талап итергәме?" тигән мәҡәләне уҡып сыҡҡас, шуға өҫтәп, мин дә ҡайһы бер фекерҙәремде белдереп китергә уйланым, сөнки "Киске Өфө"нөң был һаны баҫылып сыҡҡас, шәмбе - 20 августа Мәскәүҙә Бөтә Рәсәй уҡытыусылары кәңәшмәһенең йомғаҡлау ултырышында Рәсәй Премьер-министры Д.Медведев ҡатнашты һәм мәғариф өлкәһендәге ҡайһы бер мәсьәләләргә асыҡлыҡ индерҙе.

Белемлегә йот юҡ, тигәндәй, йәйге ялын файҙалы итеп үткәрергә, белем алырға, тәжрибә тупларға, шәхси сифаттарын камиллаштырырға ниәт иткән иң әүҙем, алдынғы ҡарашлы, маҡсатҡа ынтылышлы йәштәр ошо көндәрҙә "Ташлы" ат спорты-һунарсылыҡ хужалығы биләмәһендә мәғариф һабантуйы үткәрҙе.

"Бәйләнештә" селтәрендә "Башҡорт ҡатын-ҡыҙы" сәхифәһендә "Сәләмәт булайыҡ!" битен алып барыусы табибә Әлфиә АЛТЫНБАЕВА Башҡорт дәүләт медицина институтында терапевт һөнәренә эйә була, әммә һәр саҡ белемен камиллаштырыу өҫтөндә эшләй. Шул уҡ ваҡытта ул традицион медицинананы ла күҙ уңынан ысҡындырмай. Ошо камиллашыу ынтылышы уны 1996 йылда Г. Ҡыуатов исемендәге Республика клиник дауаханаһының традицион медицина кафедраһында рефлексотерапия ысулын өйрәнеүгә алып килһә, һуңынан һөлөк менән дауалау серҙәрен үҙләштерә. Бөгөн уның менән ошо ике ысул үҙенсәлектәре хаҡында һөйләшәсәкбеҙ.

Бөгөнгө һүҙебеҙ ҡорос ихтыярлы, нескә күңелле башҡорт ҡыҙы - Европа һәм Рәсәй чемпионы, Бөтә донъя Универсиадаһының көмөш призеры, йүгереүсе Гөлшат ФАЗЛЕТДИНОВА хаҡында булыр. Гөлшаттың спорт өлкәһендәге бөтә титулдарын һанап тормай, "Халыҡ-ара класлы спорт мастеры, Рәсәйҙең иң көслө йүгереүселәренең береһе", тип кенә әйтһәк тә, уның ниндәй кимәлдәге спортсы булыуы аңлашылалыр.

Һуғыш шарттарында Ислам дине башҡорт ғәскәрендә тәртип, берҙәмлекте һаҡлаусы, һалдаттарҙың рухын нығытыусы факторҙарҙың береһе булып тора. Шуға күрә лә һәр башҡорт полкында муллалар эшмәкәрлек итә. Улар дини йолалар атҡарыуҙан тыш, Башҡорт хөкүмәтенең ҡарарҙарын еткереп, аңлатыу эше алып бара, һалдаттарҙың рухи тотороҡлоғон тәьмин итә. Башҡорт командованиеһы ла һалдаттарҙы яуға өндәгәндә дингә мөрәжәғәт итә. Мәҫәлән, 1919 йылдың ғинуарында Нуҡай ауылы янында (хәҙерге Күгәрсен районы) ҡыҙылдарҙың кавалерия полкын ҡыйратҡан башҡорт ғәскәрҙәренең Мораҡ төркөмө яугирҙарын ҡотлап, төркөмдөң командующийы штабс-ротмистр Х. Әлишев былай тип мөрәжәғәт итә:

Уҡытыусы булыу, һис шикһеҙ, бөтәһенең дә елкәһенән килә торған эш түгел. Бигерәк тә бөгөнгө төрлө яҡлы эшмәкәрлек, белем талап ителгән заманда эшләргә дәрте булмаған кеше мәктәпкә башын да тыҡмай. Был турала ил етәкселәре лә хәтергә төшөрөп кенә тора: аҡса табырға теләгәндәр балаларға белем биреү өлкәһендә эшләй алмай. Ошо көндәрҙә Өфөлә үткәрелгән Мәғариф буйынса республика август кәңәшмәһендә лә кадрҙар, киләсәккә маҡсаттар, пландар тураһында етди һөйләшеү булды.

Республика уҡытыусыларының август кәңәшмәһе лә үтеп китте. Киләсәк быуынға белем биреү мәсьәләһенә яңыса ҡараш һәм мөнәсәбәт тураһында етди һүҙ алып барылды унда.

Был айырыуса Мәскәүҙән килеп, кәңәшмә эшендә ҡатнашҡан РФ мәғариф һәм фән министры урынбаҫары Л. Огородованың сығышында айырым-асыҡ әйтелде. Уның билдәләүенсә, киләсәктә мәғариф өлкәһендә "милли интеллектуаль мөмкинлектәрҙе үҫтереүгә" баҫым яһаласаҡ. "Кадрҙар әҙерләү" терминынан беҙ "интеллектуаль потенциал булдырыу"терминына яҡынланыҡ, сөнки милли хәүефһеҙлек тәьмин итергә бурыслы алдынғы, үҫешкән илдең кадрҙары булырға тейеш", тине ул.

"Киске Өфө" гәзитенең "Бәйләнештә" социаль селтәрендәге "Башстатус" төркөмө менән берлектә иғлан иткән "Башҡорт китабы топ-100+" акцияһына ҡушылған уҡыусыларыбыҙҙың тәҡдимдәрен һәр һанда күрһәтә киләбеҙ. Бөтәһе лә уҡырға тейешле китаптар исемлеге яйлап үҫә бара. Әлегә ул бына ниндәй:
1. "Урал батыр" башҡорт халыҡ эпосы
2. М. Аҡмулланың шиғырҙар йыйынтығы
3. Ҡол Ғәли "Йософ ҡиссаһы"
4. Ризаитдин Фәхретдин "Нәсихәттәр"
5. Ғайса Хөсәйенов "Тормош" һәм "Донъя" парсалар китаптары
6. Шәйехзада Бабич, "Ғазазил" поэмаһы, шиғырҙар
7. Зәйнәб Биишева "Кәмһетелгәндәр" трилогияһы
8. Һәҙиә Дәүләтшина "Айбикә" повесы
9. Әхмәтзәки Вәлиди "Хәтирәләр"
Киләһе фекерҙе яҙыусы Рәсүл Байгилдиндан яҙып алдыҡ.

Мексикала үткән "Бөтә донъя фольклориадаһы-2016" сараһында Башҡортостаныбыҙҙан Фәйзи Ғәскәров исемендәге дәүләт халыҡ бейеүҙәре ансамбле менән "Арғымаҡ" этно-рок төркөмө ҡатнашыуы тураһында хәбәр иткәйнек инде.

"Аллаһ юлында үлтерелгәндәрҙе "үлек" тип әйтмәгеҙ. Улар тере, тик һеҙ быны һиҙмәйһегеҙ".
Әл-Бәҡара сүрәһе, 154-се аят.

Бала саҡтағы ошондай бер мәл хәтерҙә ҡалған: өләсәйем кем менәндер һөйләшеп ултырғанда, әүлиә кеүек кешенән дә ғәйеп табырҙар икән, ул ниндәй халыҡ дошманы булһын инде, тип әрнеп әйтеп ҡуйҙы. Мин, өлкәндәрҙең һүҙенә ҡыҫылып, кем ул халыҡ дошманы, әле ҡайҙа ул, тип ныҡыша башлағас, өләсәйем: "Тауышланма, мәзин бабай ине ул, алып киттеләр ҙә, кире ҡайтманы, һыуға төшкән кеүек ғәйеп булды", - тине.