Ғәйәт шәп үҙгәреүсән заманда йәшәйбеҙ. Ваҡыт та һыу кеүек аға. Көн һайын тиерлек яңы һүҙҙәр ишетәбеҙ, күренештәргә юлығабыҙ. Тән дауалаусы табиптар менән бер рәттән, йәнде дауалаусы белгестәрҙең - психологтарҙың - барлыҡҡа килеүенә лә хан заман. Тәүҙә киноларҙа ғына күреп ғәжәпкә һалған психологтарға мөрәжәғәт итеү бөгөнгө көндә ҡәҙимге хәл. Психологтарҙың һөнәри даирәһенә ҡараған "паникалы һөжүм", "депрессия" һәм башҡа һүҙҙәрҙе һәм күренештәрҙе лә әллә ни иғтибар бирмәй генә ҡабул итәбеҙ. Ә улар артында нимә ята? Яҡындарыбыҙҙы нисек һаҡларға? Ошо һәм башҡа һорауҙарға клиник һәм ғаилә психологы Гөлсинә ҒӘНИЕВА яуап бирә.

Һүрәттә йылмайып торған малай - Әбйәлил районы Асҡар ауылында йәшәүсе Искәндәр Абдуллин. Ул Т. Кусимов исемендәге гимназияның 4В синыфында белем ала.

Танылған музыкант, йырсы һәм актер, Башҡортостандың халыҡ артисы Рәсүл Ҡарабулатов Махсус хәрби операция үткәрелгән урындарҙа яҡташ яугирҙар алдында сығыш яһаны. Бындай концерттар тәүге тапҡыр фронт линияһынан алыҫ түгел блиндаждарҙа үтте. Артист Башҡортостан батальондары яугирҙары өсөн ете концерт бирҙе. Ошо хаҡта ентекләберәк ул "Башинформ" агентлығына интервьюһында һөйләне.

Һуңғы йылдарҙа интернетта кеше психикаһына, бигерәк тә балаларҙыҡына зыян килтергән, мәҫәлән, кеше туҡмау, хайуандарҙы язалау кеүек видеолар барлыҡҡа килә башланы. Бындай зарарлы мәғлүмәтте артабан таратыуға юл ҡуймау маҡсатында, уларҙы тыйыу буйынса закон проекттары ҡабул иттек һәм яуаплылыҡ билдәләнек.

Үткән аҙнала Катарҙың баш ҡалаһы Дохала Египет, Катар, АҠШ, Израил һәм "Хамас" Палестина хәрәкәте вәкилдәре Газа секторында тыныслыҡ килешеүе буйынса Парижда башланған һөйләшеүҙәрҙе дауам итеү маҡсатында осрашты. Египет мәғлүмәт сығанаҡтарына һылтанып, киләһе осрашыуҙың Ҡаһирәлә үтәсәге хаҡында хәбәр ителә.

Өфөлә йәшәгәс, баш ҡалала барған үҙгәрештәр шунда уҡ күҙгә ташланып-күренеп тора. Ә улар, әйтергә кәрәк, ярайһы ғына.

Асия ЗӘКИРЙӘНОВА, Башҡортостан Милли музейының экскурсиялар бүлеге мөдире: Ғаилә ҡорғаныбыҙға былтыр көҙ 33 йыл булды. Тормош иптәшем республика Эске эштәр министрлығында эшләй, полиция подполковнигы. Ике ҡыҙыбыҙҙы тәрбиәләп үҫтереп, оло тормош юлына аяҡ баҫтырҙыҡ, улар икеһе лә медицина өлкәһен һайланы. Артабан да яҙмыш бәхеткә тулы оҙайлы йылдар бүләк итер, тип өмөт итәм.

Ошо көндәрҙә М. Кәрим исемендәге Милли йәштәр театры сәхнәһендә "Аҡһаҡ" драмаһы беренсе тапҡыр күрһәтелде. Яңы спектаклде зал тулы тамашасы тын алырын да онотоп ҡараны: тиҫтә йылдар элек яҙылған булһа ла, бөгөн дә актуаль мәсьәләләр күтәрелде әҫәрҙә.

Өфөлә башҡорт гимназиялары уҡыусылары өсөн "Аулаҡ өй. Өләсәйҙәр менән осрашыу" проектын ойошторалар. Саралар "Бишбармаҡ" студияһында үтә. Проекттың маҡсаты- өлкән быуындың йәштәргә башҡорт халҡының мәҙәни кодын тапшырыу.

Өфө сауҙа-иҡтисад коллежды Туған телдәр көнө айҡанлы матур сараға нигеҙ һалып, Башҡортостандың урта һөнәри белем биреү учреждениелары студенттары араһында "Осҡон" Асыҡ интеллектуаль уйындары үткәрҙе.

"Батталдар буҙа байрамына саҡыра", тигән саҡырыуҙы алғас, ҡыҙыҡһыныу, еңелсә бер тулҡынланыу менән юлға сыҡтыҡ. Иҫтәлектәргә бирелеп, юлдаштарым - Учалы районы "Ағинәй" йәмәғәт ойошмаһы етәксеһе Мәрзиә Сәғит ҡыҙы, мәҙәниәт бүлеге методисы Гөлшат Булат ҡыҙы һәм район мәҙәниәт йорто директоры Гөлнара Жәүәт ҡыҙы менән халҡыбыҙҙың ғөрөф-ғәҙәттәре тураһында әңгәмәләшеп, тәғәйенләнгән ергә килеп етеүебеҙҙе һиҙмәй ҙә ҡалдыҡ.

Рәссам Гөлнара Фәләхованың һүрәттәре айырым бер йылылыҡ, яҡтылыҡ менән үҙҙәренә йәлеп итә. Халыҡ ижады мотивтарын үҙ иткән был ижад рухи ҡомартҡыларыбыҙға яҡын килергә, уларға үтеп инергә һәм тәрәнерәк аңларға мөмкинлек бирә. Гөлнара Октябрьский ҡалаһында художество мәктәбендә һүрәт, живопись, композиция, пленэрҙан уҡыта, уҡыусыларҙа тиҫтә йылдан ашыу халыҡ сәнғәтенә һөйөү тәрбиәләй. Уның уҡыусылары төрлө конкурстарҙа ҡатнаша, үҙҙәрен һынлы сәнғәт өлкәһендә һынап ҡарай. Шул уҡ ваҡытта Гөлнараны иң шәп иллюстратор тип тә беләбеҙ. Халыҡ сәнғәтен үҙ иткән рәссам бөгөн ҡайһы бер ижад серҙәре менән уртаҡлаша.

Сарғалап илаған ейәнсәренең сәрелдәк тауышын шундуҡ танып алған Сәғиҙә әбей, орсоғон ситкә ҡуя һалды ла, өтә баҫып ҡаршы сыҡты.
- Ни булды, балаҡайым? Нимәһенә шул ҡәҙәре яр һалаһың?
- Анауы, Сибай ышпанаһы миңә, етем башмаҡ тине-е! Мин етем түгел дә баһа-аң!
- Һәй шул суҡынған малай булды инде! Уның һүҙҙәренә иғтибар итеп торма һуң.
- Тәүҙә итмәгән инем, аҙаҡ тағы ҡабатланы-ы!

Башҡортостан нефтселәре хаҡында романдар, повестар ижад ителгән, документаль әҫәрҙәр ҙә етерлек. ЮЛБАРИСОВ Эрнст Мирсаяф улы ла ғүмерен нефть сығарыу эшенә арнаған шәхестәрҙең береһе. Бер үк ваҡытта ул ғалим-геолог, дәүләт эшмәкәре, вуз уҡытыусыһы ла. Э.М. Юлбарисов - геология-минералогия фәндәре кандидаты, техник фәндәр докторы, 1992 - 1998 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһының Геология һәм ер аҫтын файҙаланыу буйынса дәүләт комитеты рәйесенең беренсе урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған нефтсеһе, Рәсәй Федерацияһының почетлы нефтсеһе, Рәсәй Федерацияһының почетлы ер аҫтын тикшереүсеһе, СССР-ҙың уйлап табыусыһы исемдәренә лайыҡ булған. Рәсәй Федерацияһының Тау фәндәре академияһының мөхбир ағзаһы. Гәзит уҡыусыларға уның менән әңгәмә тәҡдим итәбеҙ.

"Ик - осҡолоҡ, ул һалҡын һыу эскәндән һуң икмәк ашаған хәлдә күкрәктән сыға. Әйтәләр: "ани ик тутти" - уны осҡолоҡ тотто".

Был осраҡта "ик" һүҙенең күкрәктән сыҡҡан тауышты ҡабатлауҙан хасил булыуы беленеп тора.

Икенсе киҫәк. Урта быуаттар.
Бишенсе бүлек. Көньяҡ Урал IV - VIII быуаттарҙа

Көнбайыш Төрки ҡағанаты

Ҡағанатты булдырыусылар һәм уның төп халҡын тәшкил итеүселәр - гундарҙың иң яҡын вариҫтары булған төрки телле ҡәбиләләр.

Башҡорттар күп йоҡларға яратҡан кешегә шаяртып, көлөмһөрәп, "йоҡо сүлмәге" тиҙәр. Бик ҡыҙыҡ һүҙбәйләнеш. Йоҡоно беҙҙең ата-бабалар ни өсөн аш-һыу әҙерләгәндә ҡулланылған сүлмәк менән бәйләнеләр икән? Күптәребеҙ был турала уйланғаны ла юҡтыр, моғайын.

"Атайсал - Ватан көсө" зона форумы был юлы Стәрлебаш районында үтте һәм ул майҙанға Салауат һәм Стәрлетамаҡ ҡалалары, Ғафури, Ишембай, Миәкә, Стәрлетамаҡ, Фёдоровка һәм Стәрлебаш райондары вәкилдәрен тупланы.

Мәғлүм булыуынса, үткән аҙнала Рәсәй хәрби көстәре Авдеевканы нацистарҙан азат итте, тип белдерҙе донъя мәғлүмәт сығанаҡтары. РФ Оборона министрлығы мәғлүмәттәренән билдәле булыуынса, был ҡала өсөн барған һуғыштарҙа ҡаршы яҡтар бер көн эсендә генә лә 1500 хәрби хеҙмәткәрен юғалтты. Украина боевиктарының ҡалғандарына ҡорал һәм хәрби техникаларын ташлап, ашығыс рәүештә тырым-тырағай ҡаланан сығып китергә тура килде.

Йыл да үткәрелә торған, әммә һис кенә лә ялҡытмаған һәм ҡыҙыҡһыныуҙы баҫмаған саралар бар. Педагогтарҙың һөнәри оҫталығын һынай торған "Башҡортостандың баш ҡалаһының йыл уҡытыусыһы" һәм "Башҡортостандың баш ҡалаһының башҡорт теле һәм әҙәбиәте йыл уҡытыусыһы" конкурстары ла шундайҙарҙан. Ярыштарҙың быйылғы еңеүселәре ошо көндәрҙә Өфөнөң Ҡала мәҙәниәт һарайындағы тантана барышында билдәләнде.