Халҡыбыҙҙың ошо тапҡыр һүҙҙәренең әтнәкәһенең төбөндә ниндәй ғиллә ята икән, һеҙ ошо турала уйланғанығыҙ бармы, хөрмәтле гәзит уҡыусы дуҫтарым? Үҙемә ҡалһа, эсемде бошороп, хатта ҡайсаҡ төн йоҡоларымды алған проблемаларҙы "хәл итә-итә": "Атта бар ҙа ул, ә бына тәртәләсе?"- тигән һорауҙа туҡтап ҡалам йыш ҡына. Ни өсөн тиһегеҙме? Һуңғы осорҙа интернетты асыу менән ҡайсаҡ үҙеңде бысраҡҡа килеп эләккән һымаҡ тояһың: кемдер аҡса юҡ тип зарлана, кемеһелер беҙҙе талайҙар, алдайҙар, телебеҙҙе бөтөрәләр, ти һәм башҡалар. Һәм бер-береңдән бысраҡ эҙләү, күрмәгән-белмәгән кешеләрҙе бысраҡҡа батырыу йышайғандан-йышая. Ошондай саҡта халҡыбыҙҙың юғарылағы ишара-һүҙҙәрен нисек иҫкә төшөрөп уйланмайһың да, нисек итеп әйтер һүҙеңде әйтмәй, тыныс ҡына боҫоп ятаһың инде?..

Гәзит һәм журналдарҙың төп маҡсаты, минеңсә, кешенең аңын төрлө ауыр уйҙарҙан әҙ булһа ла арындырыуға ҡайтып ҡала. Ә бының өсөн ул берҙәй ҡыҙыҡлы ла, уҡымлы ла, теле лә ябай, аңлайышлы булырға тейеш. Шул уҡ ваҡытта гәзиттәге мәҡәләләрҙең уҡыусының мейеһендә ҡайнаған әллә күпме төрлө ҡатмарлы һорауҙарға яуап бирерлек, буталсыҡ фекерҙәр төйөнөнән арындырырлыҡ та булыуы мөһим.

Август - уҡыусыларҙың йәйге каникулдарының, педагогтарҙың отпускыларының аҙағы. Быйылғы йәй нисек кенә ямғырлы булмаһын, ул барыбер сыуаҡ сентябрь көндәрен иҫкә төшөрә. Йәғни, август сентябрь менән аңҡый: "Яҙ кеүек күңелдә йылы саҡ, ҡояштай иркәләй бала саҡ. Бөтәһе йылмая бик алсаҡ, хәтерҙә мәктәбем ҡаласаҡ", - тип ихлас йырлай традицион сентябрь байрамында - Белем көнөндә Өфө ҡалаһының М.Ғ. Исҡужин исемендәге 136-сы башҡорт лицейы уҡыусылары. Уларҙы алдағы уҡыу йылында ошо белем биреү үҙәген тамамлап, маһир эшҡыуар булып танылған Муса Мәзитовтың хәйриә ярҙамы менән асылған ике үтә шәп һөнәри йүнәлеш биреү объекты көтә: медиа- һәм һынлы сәнғәт студиялары улар. Шул саҡта эстән генә уйлап ҡуяһың: и-и-х, күберәк тыуһындар ине шундай Мәзитовтар!

Бөйөк Ватан һуғышынан һуң Башҡортостандан Украинаға ярҙам йөҙөнән бер нисә кешенең йәйәүләп ҙур ғына һыйыр малы көтөүе ҡыуып алып барғаны тураһында, бындай ярҙамсыллыҡ һәм фиҙаҡәрлек әҙәм ышанырлыҡ хәл булмаһа ла , документаль сығанаҡтарҙан уҡып, ишетеп белә инем инде. Әле яңыраҡ ҡына БСТ каналынан ошо тарихи ваҡиғаға арнап, кинофильм төшөрәсәктәре хаҡында әйттеләр. Минеңсә, был бик тә әһәмиәтле һәм бөгөнгө көн өсөн фәһемле, урынлы картина буласаҡ.

Бөрйәндәге "Шүлгәнташ" дәүләт ҡурсаулығының музей-экскурсия комплексы хеҙмәткәрҙәре өсөн тағы бер мәшәҡәт өҫтәлгән: улар килгән ҡунаҡтартарҙы, ял итеүселәрҙе айыуҙарҙан ҡурсалай.

Туҡһан туғыҙ йортло ҙур ғына ауылда бик бәхетле кешеләр йәшәгән. Береһенән-береһе матурыраҡ, зауыҡ менән биҙәлгән өйҙәрҙә йәшәгән улар. Һәр хужалыҡты гүзәл баҡсалар уратып алған. Ауылдаштар йыл әйләнәһенә емеш-еләктән, йәшелсәнән өҙөлмәгән. Яҙҙарҙы дәртләнеп ҡаршы алғандар, йәйҙәрҙе көндәлек хеҙмәт менән күңелле үткәргәндәр. Байрамдарҙа уйнап-көлөп, йырлап-бейеп күңел асҡандар. Көҙ мул уңыш йыйғандар ҙа, ҡышҡыһын рәхәтләнеп ял иткәндәр. Ерҙә йәшәһәләр ҙә, күккә бағып, йондоҙҙарға ҡарап, өмөтләнгәндәр, йәшәйеш тураһында уйланғандар, киләсәккә ышаныс менән ҡарағандар, кейеҙ-келәмдәргә йыһан есемдәрен биҙәк итеп төшөргәндәр.

Йылайыр районында "Аҫылташ - 2024" йәштәр мәғариф форумы үҙ эшен тамамланы.

-Төш етә бит, балам, тормайыңмы?..
Ҡайҙандыр ер аҫтынан ишетелгәндәй тоноҡ тауыш, шомло һиллекте боҙоп, иҫһеҙ ятҡан Фауаристы һиҫкәндерҙе лә асылына ҡайтарғандай булды. Әсәһе өндәшә түгелме? Эйе уның танһыҡлап кителгән йомшаҡ, ойотҡос тауышы. Ҡасандан ишетелгәне юҡ... Кинәт йөрәкһегән егет ҡуҙғалмаҡсы итте, әммә бөтә тәнен һөйәктәренә тиклем өтөп алған ҡот осҡос ауыртыуҙан ҡабат ҡараңғылыҡҡа сумды..

Уҡыусыларыбыҙға Рәсәй Дәүләт Думаһы депутаты, Башҡортостан Республикаһының "Ир-егеттәр ҡоро" төбәк йәмәғәт ойошмаһы рәйесе Зариф Закир улы БАЙҒУСҠАРОВ менән уҙғарған әңгәмәбеҙҙе тәҡдим итәбеҙ.

(Генерал-майор И.В. Чернов яҙмаларынан)

Кенәз Г.С. Волконский
(1803-1817 йылдарҙа Ырымбур хәрби губернаторы була).

Зауряд-офицер чиндары булған Ырымбур казактары менән хеҙмәт иткән саҡтарында башҡорттар шундай уҡ чиндар менән бүләкләнде. Бындай чиндарҙы биреү төбәктәге барса ғәскәрҙәрҙең командиры булған хәрби губернаторҙан торҙо. Кенәз Волконский ваҡытында, бындай заттарға мохтажлыҡ булмаһа ла, башҡорттарға зауряд-офицер чиндарын биреү сиктән ашып китә. Уларҙың һәр ҡайһыһы тиерлек көмөш бөлдөргөлө офицер ҡылысын йөрөтөргә теләне. Башҡорттарҙың биштән бер өлөшө зауряд-офицерҙарға, башлыса, есаулдарға әйләндерелде, йөҙ баштары ла булды, әммә хорунжийҙары аҙ булды, улар туранан-тура иң юғары чин алырға ынтылды тип, һис бер арттырмайынса әйтеп була.

Махсус хәрби операцияла ҡатнашыусы Башҡортостан яугиры яҡташтарының хеҙмәт итеүенең ысын сәбәптәре хаҡында һөйләне. Ул Башҡортостан халҡы башлыса Тыуған илгә һөйөү һәм тиҙерәк еңеүгә өлгәшеү теләге арҡаһында фронтҡа китә, тип иҫәпләй.
Уның һүҙҙәренсә, Оборона министрлығы менән килешеү төҙөгән кешеләр аҡсалата ярҙам өсөн рәхмәтле, әммә беренсе урында барыбер патриотизм тора. Был хаҡта "Башҡортостан" мотоуҡсылар полкының "Журналист" ҡушаматлы яугиры Рафиҡ ӘХМӘТШИН ҡыҫҡа ваҡытлы ял ваҡытында "Башинформ" мәғлүмәт агентлығы журналисына һөйләне.

Үткән аҙна уртаһында, 1 августа, аралашсы һәм координатор булараҡ булышлыҡ итеүсе ил - Төркиәнең баш ҡалаһы Анкаралағы тарихи ваҡиға шаһиты булдыҡ: Рәсәй һәм Белоруссия менән - бер яҡтан; икенсе яҡтан, көнбайыш илдәрҙән Германия, Норвегия, Польша, Словения һәм АҠШ араһында төрмәлә ултырыусы әсирҙәр менән алмашыуҙар булып үтте.

Өфөбөҙ инде 450 йыл үҙ тарихын яҙа. Дүрт быуат эсендә бәләкәй генә ҡәлғәнән миллионлы ҡалаға тиклем үҫкән Өфөбөҙ бөгөнгө көндә үҙенең матурлығы, үҙенә генә хас йөҙө, төҙөклөгө менән күңелдәрҙе арбай. Республикабыҙҙың баш ҡалаһы исемен ғорур һәм лайыҡлы йөрөтә ул. Тағы ла күп быуаттар милләттәштәребеҙ, республиканы төйәк итеп дуҫлыҡта һәм татыулыҡта йәшәгән башҡа халыҡтар өсөн төп ҡала булып ҡала килһен.

Башҡортостан Үҙәк һайлау комиссияһы етәксеһе Азат Ғәлимханов "Сәләм" программаһында 6 сентябрҙән 8 сентябргә тиклем үтәсәк республика Башлығын һайлау кампанияһы хаҡында һөйләне.

Быйыл "Башҡорт аты" халыҡ-ара башҡорт тоҡомло аттар фестивале өсөнсө тапҡыр уҙғарыла. Был юлы был сараға 10 меңдән ашыу кеше килеүе көтөлә. Башҡортостан Хөкүмәте кәңәшмәһендә БР Башлығы Хакимиәте етәксеһенең эске сәйәсәт буйынса беренсе урынбаҫары Азат Бадранов һөйләүенсә, фестиваль программаһы дүрт бүлектән торасаҡ.

Ҡарбуздың дауалау сифаттары ифрат күп. Был татлы емеш бөйөр, йөрәк-ҡан тамыр ауырыуҙарынан, диатездан һәм диабеттан ярҙам итә. Ҡарбуз бөйөрҙәрҙең антитоксик функцияһын тиҙ яҡшырта, шуға күрә ул һары ауырыуы менән ауырыусыларға бик файҙалы. Склероз, подагра, артрит, ревматизм, һимереү менән яфаланғанда ҡарбузды мөмкин тиклем йышыраҡ ҡулланырға кәңәш ителә. Ҡарбуз ҡабығы йыуан эсәк эшмәкәрлеген әүҙемләштерә, балаларҙа һәм өлкәндәрҙә дисбактериозды дауалай.

Борон-борондан медиктар, иң беренсе осраҡта мосолмандар, көйҙө дауалау сифатында ҡулланған. Ислам донъяһында ла махсус дауалау үҙәктәре асылған: VIII быуаттың башында уҡ Фес (Марокко) ҡалаһында; IX быуатта Бағдадта һәм Дамаскта; 1279 йылда Алеппола был үҙәктәр үҙ көсөнә ингән. Бында ауырыуҙарҙы үҙенә тура килгән көй менән дауалағандар.

Ғүмерҙе, фанилыҡты тәбиғәттең йылы миҙгелдәре менән күңелемә һеңдерәм, хәтеремә беркетәм. Ә ул йылылыҡтың сығанағы йыл миҙгеленән, көн торошонан бигерәк, иң ҡәҙерле, ғәзиз кешем - атайым ул. Миҙгелде миҙгел ҡыуа, йылдар ҙа үҙ ағышы менән бара, ә минең бер көнөм дә атайымды иҫкә алмай үтмәй. Нимәгә генә тотонһам да, йөрәгемде йылытып, атайым иҫкә төшә: ашҡа тоҙҙо ла ул өйрәткәнсә һалам. Хатта энә тоторға ла инәйем түгел, атайым өйрәтте бит...

Ауылдың йоҡонан уянған ғына мәле. Һикәлтәлә ултырған бала тын ғына урамды күҙәтә. Кисә генә ул олатай-өләсәһенә ҡунаҡҡа ҡайтҡайны. Ә бына бөгөн таң менән тороп та ултырған. Нишләп иртә торғандыр инде, белмәйем. Әле бит бик иртә, хатта ауыл өҫтөнә йәйелгән томан да йүнләп таралып өлгөрмәгән. Яңы урында йоҡлай алманы микән был бала? Әллә ҡала тормошонан һуң ауыл тормошо танһыҡ булып китте микән? Бәлки, башҡа берәй сәбәп булғандыр? Кем белһен инде уны хәҙер. Миңә ҡалһа, тубыҡтарын ике ҡулдары менән ҡосаҡлап ултырған бала ауылда ғына була торған тынлыҡ-тыныслыҡтан ниндәйҙер ләззәт, ниндәйҙер көс, ниндәйҙер ял алып ултыра, буғай.

Бәлә-ҡазаға, уңышһыҙлыҡҡа юлыҡҡан берәү хаҡында бәғзеләрҙең "Заманында уның ата-әсәһе тегеләй-былай булды. Ана шуларҙың гонаһы балаларына төшкән", тигән һымағыраҡ фаразлауҙарын ишетергә тура килә. Үкенескә, күптәр хатта быға ышанып та ҡуя һәм "Нишләп Аллаһ Тәғәлә һис бер ғәйебе булмаған балаларына ата-әсәһенең ҡөһөрөн төшөрә икән?" тип һығымта яһай һалып та ҡуя.