Боронғо дини китаптарҙа (Тәүратта, Ҡөрьән-Кәримдә) әҙәми затты Аллаһы Тәғәлә бар иткән тигән мәғлүмәт бар. Тәүратта Аллаһ Әҙәмде ер туҙанынан (из праха земного) яһауы хаҡында әйтелһә, Ҡөрьән-Кәримдә тәү бабабыҙҙың балсыҡҡа бер тамсы һаҫыҡ (еҫле) һыу ҡушып хасил ителеүе тураһында бәйән ителә. Кешелек ул замандарҙа организмдың химик һәм биологик составы тураһында мәғлүмәтһеҙ булғас, ер туҙаны йә иһә балсыҡ, еҫле һыу төшөнсәләре ҡулланыла. Ғөмүмән, дини китаптар бик образлы тел менән яҙылған, беҙ уның беренсе ҡатын ғына күрәбеҙ. Ә ошо образлы мәғлүмәттәр артында ниндәй күренештәр, төшөнсәләр булыуын һәр кем асыҡлай алмай. Шуға күрә дини сығанаҡтарҙы бер әкиәти әҫәрҙәргә тиңләп ҡараусылар етерлек әле.

Рәсәй һәм Башҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы, яҙыусы-сатирик, журналист, Башҡортостандың атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре Венер ИСХАҠОВ ғүмеренең 30 йылын республика матбуғатына бағышлаған. Бер нисә китап авторы. Мәжит Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры быйылғы 105-се юбилей миҙгелен Венер Айҙар улының "Йырланмаған йырым һин" повесы буйынса ҡуйылған спектакль менән асты. Ошо уңайҙан яҙыусыны әңгәмәгә саҡырҙыҡ.

Кәкере ҡайындар

Буранбайҙы Рәз тарафына оҙата барған Ихсанға Ишмөхәмәт сәсән шундай бурыс йөкмәткәйне. Улар Ҡыҙыл йылғаһынан Рәзгә барыһына ла таныш булған күс юлы буйлап түгел, тик бик аҙҙарға билдәле булған боронғо йәшерен һуҡмаҡтар аша һыбай үтергә тейеш. Ихсан ай яҡтыһында йөҙ аҙым самаһы алдараҡ алғасҡы булып бара, әгәр ҙә юлында эт-ҡош осраһа, кире борола һалып килеп, йә ҡорҡолдаҡ тауышы сығарып, Буранбайҙы иҫкәртергә бурыслы.

Яҙыусы, шағир һәм журналист, тиҫтәнән ашыу шиғыр, проза һәм публицистика китабы авторы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия лауреаты, Салауат Юлаев ордены кавалеры Әхмәр Ғүмәр-Үтәбай 1960 йылдың 29 ғинуарында Баймаҡ районының Буранбай ауылында тыуған. 1985 йылда Башҡорт дәүләт педагогия институтын тамамлағандан һуң, ул төрлө осорҙа Баймаҡ районының "Октябрь байрағы", Өфө ҡалаһының "Киске Өфө" гәзиттәрендә, "Ағиҙел", "Шоңҡар" журналдарында, Башҡортостан радиоһында һәм телевидениеһында эшләй. Әхмәр Ғүмәр-Үтәбай - тәрән фекерләүе, бай тематикалы әҫәрҙәре, көтөлмәгән асыштары һәм һүҙ әйтә белеүе менән үҙенсәлекле әҙип. 65 йәше тулыу айҡанлы ҡәләм оҫтаһы менән ҡорған әңгәмәлә уның ижадына төрлө яҡлап байҡау яһаныҡ.

(Генерал-майор И.В. Чернов яҙмаларынан)

Граф В.А. Перовский
(1833-1842 йылдарҙа Ырымбур губернаторы булған).

Генерал Перовский үҙенең ҡул аҫтындағылар менән мөнәсәбәттәрендә үҙен уларҙан шул тиклем йыраҡ тота, хеҙмәттән тыш ваҡытта уға бер кем дә бер нәмә лә һөйләргә баҙнат итмәй. Ғорур һәм яҡынайып булмай торған етәксе булараҡ, ул ниндәйҙер бер айырым хөрмәт һәм башҡаларҙың үҙенә буйһоноусанлығын ҡаҙана, был уның шәхесен ололап, изгеләштереп ҡарауға тиклем барып етә.

Төньяҡ амурҙары, Шайморатов вариҫтары... Был һүҙҙәр илебеҙҙә һәм унан ситтә йәшәгән һәр кемгә таныш. 1812 йылғы Ватан һәм Бөйөк Ватан һуғышында даны бөтә донъяға таралған башҡорт атлыларының шанлы яу юлын бөгөн Махсус хәрби операция зонаһында хеҙмәт иткән яҡташтарыбыҙ дауам итә. Тап шундай һалдаттарҙың береһе - А. Доставалов исемендәге ирекле батальондың штурм ротаһы командиры, депутат, Бөтөн донъя башҡорттары ҡоролтайы Президиумы ағзаһы Ринат ҠОЛТОМАНОВ.

26 ғинуар һәм унан алдағы көндәрҙә (ваҡытынан алда) Беларусь республикаһы президентын һайлауҙар булып үтте. Йәкшәмбе көн ғәмәлдәге президент Александр Лукашенко өсөн 86,82 процент кеше тауыш бирҙе.

Аҡса эшләү, ғаиләһен матди йәһәттән яҡшы тәьмин итеү һәр бер ир-аттың бурысы. Атай-әсәйем бала саҡтан ошо хаҡиҡәтте беҙҙең аңға һеңдереп үҫтерҙе. Атайым, һүҙҙәрен үҙенең эше менән дәлилләп, беҙгә, өс малайға, өлгө күрһәтте: ул гелән ниндәйҙер эш менән булыр ине, бер ҡасан да ҡул ҡаушырып ултырманы. Һөҙөмтә - бала сағыбыҙ етеш тормошта үтте, йыш ҡына сәйәхәт иттек, етмәһә, улар һәр бер балаһын фатир менән тәъмин итте.

Башҡортостандың баш ҡалаһы ағас, таш эшкәртеү һәм биҙәү буйынса донъя оҫталары ҡалаһы статусы алыуға ғариза тапшырҙы. Ике яҡлы ҡарар ҡабул ителеү осрағында Өфө Рәсәйҙә шундай кимәлдәге беренсе ҡалаға әйләнеүе мөмкин. Был турала Өфө мэрияһының ситуациялар үҙәгендә AISBL (WCC-AISBL) Бөтә донъя оҫталар советының жюри ағзалары менән матбуғат конференцияһында билдәле булды.

Башҡортостандың милли геройы Салауат Юлаев һәйкәлен төҙөкләндереү буйынса бәхәстәр тынмай. Реставрация ни өсөн кәрәк, төҙөкләндереү өсөн һәйкәлде постаменттан алыу мотлаҡмы, атлы батыр үҙ урынына ҡасан ҡайтыр? Ҡурған, суйындан эшләнгән һәйкәл, скульптураны тотоп тороусы каркас ниндәй хәлдә? 22 ғинуарҙа Башҡортостан юлдаш телеканалында күрһәтелгән "Мин ҡайтырмын!" документаль фильмы ошо һорауҙарға аныҡ һәм асыҡ яуап бирҙе.

Башҡортостандың һәм Рәсәйҙең халыҡ артисы, С. Юлаев исемендәге Дәүләт премияһы лауреаты, актер һәм режиссер Хөрмәтулла Үтәшевты байтаҡ йылдар инде Түңгәүер ырыуы ҡор башы тип беләбеҙ. Бынан тыш та ул бик күп йәмәғәтселек эшен алып бара һәм һәр эшендә һөҙөмтәгә өлгәшмәйенсә туҡтамай. Йылъяҙмалар яңы биттәр менән байытыла икән, бында, һис шикһеҙ, уның да тос өлөшө бар. Заман эсендә, йәмәғәт эштәрендә ҡайнап йәшәгән Хөрмәтулла ҮТӘШЕВҡа бер нисә һорау менән мөрәжәғәт иттек.

* * *

Капитан Двинянин дежур бүлмәлә взвод командиры урынбаҫары, сержант Зуев менән тәмәке борҡота-борҡота нарда уйнай. Төлкөгә оҡшаған ерән Зуев - хәйләкәр, капитанды ҡыҙыҡтырып, беренсе партияларҙа еңелеп тора ла, артабан тәмләп кенә үсен ала, бөтә алдашыу оҫталығын һалып, бер-бер артлы еңеүҙәргә өлгәшеп, ҡәнәғәтлек кисерә. Сираттағы уңышһыҙлыҡтан һуң Двинянин ҡыҙара-бүртенә "Дежурный по части" тип яҙылған ҡул бәйләмен йолҡоп тигәндәй һыпырҙы ла, кителен сисеп ташланы. Сержанттың еңелсә көлөмһөрәүе аҫтында ишекле-түрле йөрөп алды, асыуы ташты, дәғүәсеһен һуғып осорорҙай булып, өҫтәлгә яҡынлашты. Зуев, бәләһенән баш-аяҡ, тороп тәҙрәгә табан сигенде, ике ботлоҡ герҙәрҙе уйынсыҡтай уйнатҡан капитандан шөрләй ине.

Гәзитебеҙҙең "Шифа" битендә Бөрйән районы Иҫке Собханғол ауылы үҙәк дауаханаһының акушер-гинекологы Светлана Айҙар ҡыҙы МАНСУРОВА менән әңгәмә барышында ҡатын-ҡыҙҙың һаулығына ҡағылышлы ҡайһы бер өлкәне яҡтыртырға тырыштыҡ.

"Киске Өфө"нөң "Интернеттан" тип аталған рубрикаларының береһендә "Табиптар ҙа ниңә тәмәке тарта?" тигән бик мөһим һорау күтәрелгәйне. Унда Рәсәй медицина хеҙмәткәрҙәренең 62 проценты тиерлек тәмәке менән мауығыуы хаҡында статистик мәғлүмәт килтерелгәйне. Ә сит илдә был һан 2 - 3 проценттан артмай икән! Рәсәй һаулыҡ һаҡлау министрлығының ошо хаҡтағы белдереүенә таянып яҙылған рубриканы уҡығас, һөнәрем буйынса хәрби табип булараҡ, мин дә уға битараф ҡала алманым.

Һыйыр ите һәм бауыр ашауҙан баш тартыу - тимер ҡытлыҡлы аҙ ҡанлылыҡҡа ((железодефицитная анемия) килтереүе ихтимал, тип белдерҙе медицина фәндәре докторы,профессор, Башҡорт дәүләт медицина университетының терапия, дөйөм табиб ғәмәлиәте һәм гериатрия кафедраһы мөдире, Башҡортостандың атҡаҙанған табибы Гүзәл САФУАНОВА.

Кешенең тышҡы ҡиәфәте - уның күңел торошоноң сағылышы ғына түгел, ә йәшәү кимәленең, заман трендтары менән бер ҡатарҙан атлауының күрһәткесе, тигән фекерҙә бөгөн күптәр. Һәм ошо инаныу матурлыҡ индустрияһының сәскә атыуына килтерә лә инде. Ҡатын-ҡыҙҙар ғына түгел, көслө зат та матурлыҡ салондары юлын тапай - был да көндәлек тормоштоң ғәҙәти бер күренешенә әйләнеп бара. Шулай ҙа матурлыҡ индустрияһы тышҡы ялтырауыҡтан тыш, кешене сәләмәт итеү йүнәлешендә лә эшләйме? Бөгөнгө ҡунағыбыҙ - сәс күсереп ултыртыу буйынса табип-хирург Тимур Афзал улы ҒАЛИН менән ошо хаҡта әңгәмәләшәбеҙ.

Башҡортостан Һаулыҡ һаҡлау министрлығының балалар психотерапевты, консультация-диагностика бүлеге мөдире, балалар табип-психотерапевты Светлана АЛЯНГИНА балалар һәм ата-әсәләр мөнәсәбәтенә ҡағылышлы фекерҙәре менән уртаҡлаша.

Былтыр ЮНЕСКО-ның "Янғантау" геопаркы биләмәһенә ҡараған Салауат районы Лағыр ауылы эргәһендә үткәрелгән археологик тикшеренеүҙәр һөҙөмтәһендә яңы ҡомартҡылар табылыуы тураһында хәбәр ителгәйне. Шул уңайҙан файҙаланып, геопарктың ғилми хеҙмәткәре, археолог Айнур Ринат улы СИТДИҠОВ менән әңгәмәләштек.

Курск өлкәһе Суджа районының Рус Поречныйы ауылын украин ғәскәрҙәренән азат иткәндән һуң ундағы йорт подвалдарының береһендә ҡот осҡос күренешкә тап булғандар: дошмандан ҡасырға өлгөрмәгән ете кешене, шул иҫәптән, ҡарт-ҡоро һәм ҡатын-ҡыҙҙы йыртҡыстарса язалап, нацистар уларҙы подвалға ҡыуып төшөрә һәм унда бер нисә граната ташлай. Язалап үлтерелгән тыныс ауыл кешеләре Зеленский режимының ысын йөҙөн фашланы, тип яҙа үҙенең Telegram-каналында РФ Сит ил эштәре министрлығының айырым поручениелар буйынса илсеһе Родион Мирошник. Украинаның көнбайыш союздаштары бындай йыртҡыслыҡтарға күҙ йомоп ҡына ҡалмай, ә нацистарҙың енәйәттәрен һәм террористик ғәмәлдәрен халыҡ-ара кимәлдә тикшереүгә лә хатта ҡамасаулыҡ итә.

Бер нисә йыл элек, сираттағы Яңы йыл алдынан, уны ҡаршыларға өс көн ҡалғас, миңә Өфөнөң дәүләт бюджет клиникаларының береһендә операция яһатырға тура килде. Ҡатмарлы операция уңышлы үтте, мин ай дауамында табип күҙәтеүендә булырға тейеш инем, әммә бер аҙнанан уҡ сығарҙылар. Операцияға тиклем бер нисә көн, унан һуң аҙна буйына дауаханала ятыу миңә ул саҡта беҙҙең медицинаның торошон күҙәтергә мөмкинлек бирҙе. Шул ваҡыттан алып бер нисә йыл үтһә лә, хәл насарланманы, киреһенсә, ул күпкә яҡшыраҡ та, тип тулы ышаныс менән әйтә алам.